Opinie: 'Een roek is een vogel is een kip'

'Een roek is een vogel is een kip'

Door storm Eunice waaiden zo’n honderd roeken dood. De reacties daarop staan volgens Kirsten de Wrede niet in verhouding tot de stilte rondom de tienduizenden kippen die geruimd worden vanwege de vogelgriep.

Het deed nogal wat stof opwaaien deze week, de dood van zo’n honderd roeken als gevolg van storm Eunice. Een drama, ook voor de medewerkers van de Dierenambulance, die zich allemaal hebben ingespannen om zoveel mogelijk dieren te redden. Toch knaagt er iets.

Recent bleek dat bij een tweede pluimveebedrijf in onze gemeente de vogelgriep is uitgebroken. Dit betekent dat alle 50.000 kippen onmiddellijk moeten worden gedood. Anderhalve week geleden ging het om 53.000 kippen. Heel Woltersum wenste de boeren sterkte en er werd zelfs een actie georganiseerd. Iets verder weg, in Uithuizen, werden 10.000 kalkoenen voortijdig gedood als gevolg van de vogelgriep.Geen woord in de media over het lot van de dieren. Waren ze erg ziek? Hadden ze pijn? Hoe zijn ze gestorven, door vergassing? Er zit een rare kloof tussen de emotionele reacties die veel mensen hebben bij de gestorven roeken en het voorbijgaan aan de ‘geruimde’ kippen in Woltersum.

Huisdierverwennerij

Bekend is dat mensen hun eigen huisdier tot op het bot verwennen, inclusief peperdure levensrekkende medische ingrepen, maar in de supermarkt kunnen kiezen voor kiloknallers. We zijn ingesteld op overzichtelijke situaties, die niet te ver buiten de directe ervaring liggen: we hebben een beeld bij een slaapboom met roeken, bij een peuter die in een put valt, maar zodra het gaat om tienduizenden slachtoffers of meer, schiet ons empathisch vermogen te kort.

Dat is niet het enige. De filosoof Descartes, die van „ik denk, dus ik besta”, stelde dat alleen mensen voldoende bewust zijn om te kunnen lijden, omdat alleen zij kunnen denken en spreken. De geluiden en bewegingen van dieren met pijn zouden moeten worden begrepen als mechanische reacties. Ook het Christendom is van invloed geweest op de visie dat de (witte) mens boven de natuur staat en het recht heeft om dieren voor eigen gewin te gebruiken.

Het resultaat is een systeem waarbij aan de lopende band enorme hoeveelheden dieren worden doorgedraaid. Veeteelt is voedselverspilling, want de productie ervan is zeer inefficiënt, maar dat is ook niet het motief voor de industriële wijze waarop dieren worden gehouden en gedood. Het gaat erom de natuur te herscheppen en te controleren, om deze zoveel mogelijk aan te passen aan het kapitalistische systeem, waarbij alles wordt geobjectiveerd en tot grondstof gereduceerd. Ook u en ik zijn pionnen in dit spel, waarin burgers slechts een rol als consument spelen.

Vogelgriep krijgen kwestie van tijd

De vogelgriep is nog niet overdraagbaar van mens op mens, maar dat is slechts een kwestie van tijd. Viroloog Marion Koopmans spreekt van een permanente pandemische dreiging. De WHO-surveillancerapportages laten zien dat de afgelopen jaren ruim 60 besmette mensen zijn gemeld, waarvan 29 mensen zijn overleden.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) bereidt zich voor op een scenario waarbij mens-op-mens besmetting mogelijk is. Pluimveevaccins zijn slechts een tijdelijke oplossing, want virussen muteren. Maar de grote farmaceutische bedrijven zullen flink garen spinnen bij vaccins, dus die kant zal het eerst wel opgaan.

Dit vertrouwen in de maakbaarheid van de wereld heeft geleid tot een klimaatcrisis en een biodiversiteitscrisis: één op de vijf zoogdieren staat op het punt van uitsterven. Er zijn wereldwijd nog maar 40.000 leeuwen versus een miljard varkens, 55.000 grutto’s versus 20 miljard kippen en ga zo maar door. Sommige diersoorten zijn juist geëxplodeerd: de dieren die heel vaak sterven.

Horror

De soorten wier leven feitelijk in dienst staat van hun dood. Ook dat is een reden waarom mensen zo weinig bezig zijn met het lot van dieren in de veehouderij. De horror van de industriële veehouderij kan nooit helemaal worden begrepen, want die valt buiten de context van leven en dood.