Schrif­te­lijke vragen over leegstand Groningse vijvers

Indiendatum: aug. 2017
Antwoorddatum: 14 sep. 2017

Geachte heer, mevrouw,

Hierbij doen wij u toekomen ons antwoord op de door de heer G.J. Kelder van de Partij voor de Dieren gestelde schriftelijke vragen ex art. 41 RvO over lege Groningse vijvers. Beantwoording vragen:

1. De indruk bestaat dat het water in de vijvers en de gracht nog niet eerder zo laag heeft geslaan als nu. Klopt deze waarneming?
Nee, deze waarneming is niet juist. Vanaf 2008 zijn er in het Sterrebos peilbuizen geplaatst die een goed beeld geven van het niveau van het grondwater. Daaruit blijkt dat het grondwater en het daarmee corresponderende vijverpeil in de afgelopen jaren vaker zo laag is geweest als deze zomer. Met name voor de nieuwbouw van het DUO-gebouw is er veel onderzoek gedaan naar het effect dat de nieuwbouw zou hebben op het grondwater. Tijdens de bouw is dit gemonitord en daarbij zijn geen afwijkingen in het grondwaterpeil geconstateerd

2. Klopt het dat de waterstand is gedaald na de bouw van het DUO-gehouw?
Nee. Zie beantwoording vraag I .

3. Na overleg met het waterschap Hunze en Aa 's werd duidelijk dat de vermoedelijke oorzaak van de daling ligt in de sloop van de rijkskantoren aan de Kemkersherg. Bij de verwijdering van de fundering van deze gehouwen is mogelijk de leemlaag niet goed afgedicht waardoor er een lek is ontstaan. Erkent het college deze uitspraak van het waterschap? En zo ja: wat gaat het college ondernemen om dit lek op te sporen en te dichten:' Zo nee; Wat is dan de reden van de lage waterstand?
Wij hebben contact gehad met het waterschap Hunze en Aa"s en nader onderzoek naar de situatie gedaan. Het blijkt dat het vermoeden van het waterschap niet juist was. Bij de sloop van de Rijkskantoren aan de Kemkensberg zijn de damwanden en fundering niet verwijderd zodat er geen verandering in de bodem is opgetreden ten opzichte van de situatie voor de sloop. Ook de monitoring van het grondwater laat geen bijzondere fluctuaties zien ten opzichte van de situatie voor de sloop. Bovendien zou een "lek" in de bodem zich niet alleen in de zomermaanden manifesteren maar gedurende het gehele jaar.

4. De gemeente geeft vooralsnog aan dat de lage waterstand te wijten is aan droogte in de maand juli. Echter spreekt onder andere het KNMI en het waterschap Hunze en Aa 's van een extreem natte julimaand. Hoe verklaart het college deze tegenstelling in opvattingen?
In de maand juli valt gemiddeld 110 mm regen. Het KNMl-station in Eelde heeft 181 mm aan regen waargenomen, een forse overschrijding van het landelijke gemiddelde.

In Groningen zelf lag de neerslaghoeveelheid in juli echter rond het meerjarig gemiddelde In de maand daarvoor was er daarentegen sprake van een extreem droge maand met de hoogste temperatuur gemeten door het KNMI sinds 1901. Dit heeft geleid tot een lager grondwaterpeil met als gevolg een lager peil van het water in de vijvers. Dit beeld wordt bevestigd door de waterstanden in de boezem van zowel het waterschap Hunze en Aa's als Noorderzijlvest. Die zijn ook lager dan het normale peil. Zowel het NoordWillemskanaal, als het van Starkenborghkanaal als het Lauwersmeer hebben een beduidend lager waterpeil dan gebruikelijk.

5. Kan de conclusie getrokken worden dat door de lage waterstand ook het grondwaterpeil laag is? Wal kan dit voor gevolgen hebben voor de aanwezige flora (met name de bomen) in het gebied?
Er is inderdaad verband tussen grondwaterstand en vijverpeil. Het vijverpeil is echter niet bepalend voor de grondwaterstand, maar andersom. Als de grondwaterstand daalt, veroorzaakt dit ook een lager waterpeil in de vijvers. Sinds de grondwaterstand wordt gemonitord, vanaf 2008, zien wij grote fluctuaties in de grondwaterstand. Dit komt door de hoge ligging, het ontbreken van nabijgelegen oppervlaktewater met een vast streefpeil en de variaties in grondwaterstand die afhankelijk is van neerslag, verdamping en wateropname door de aanwezige vegetatie. Zomers is de verdamping en wateropname hoog waardoor het waterpeil sterk kan dalen. Dit is een jaarlijks terugkerend natuurlijk proces, waar de aanwezige flora op is ingesteld. Indien in de zomer kunstmatig voor een onnatuurlijk hoog vijverpeil wordt gezorgd, zou dit leiden tot een verstoring van de huidige balans. Een dergelijke maatregel zou juist schadelijke gevolgen voor de bestaande bomen kunnen hebben. Bovendien zou een aangevuld vijverpeil snel weer uitzakken en nauwelijks invloed hebben op de grondwaterstand.

6. De gracht rondom de Van Mesdag-kliniek is eigendom van de kliniek en is vorig jaar bijgepompt met water uit het Helperdiep. Gaat dat nu ook weer gebeuren? Zo nee; Is de gemeente bereid met de kliniek in gesprek te gaan om het water in de gracht weer op peil te krijgen?
We hebben contact opgenomen met de Van Mesdag-Kliniek. Zij hebben de beschikking over twee pompen die zij al jarenlang inzetten om de gracht aan te vullen. Door een storing waren deze pompen eerst niet beschikbaar. Dit is inmiddels verholpen en de gracht wordt weer aangevuld.

7. Op welke wijze gaat het college het waterpeil in het Sterrebos weer op orde krijgen?
We zien geen reden om in te grijpen in het waterpeil in het Sterrebos. We verwachten dat de grondwaterstand en het waterpeil in de vijvers - net als in voorgaande jaren - zich in de herfst weer zal herstellen. Zie daarvoor ook de antwoorden op de andere vragen.

Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Vriendelijke groeten,
burgemeester en wethouders van Groningen