Woord­voering jaar­re­kening 2022

Dank voorzitter,

En ook dank aan alle ambtenaren die hebben gewerkt aan de gemeenterekening en hebben bijgestaan in alle vragen.

We mogen wel zeggen dat 2022 een zeer bijzonder jaar was. We kwamen net uit de Corona gekropen en Rusland viel Oekraïne binnen. Een kleine maand later waren er gemeenteraadsverkiezingen met een nieuw college tot gevolg.

Bij de begroting had het vorige college niet kunnen voorspellen dat er zo’n ongekende energiecrisis en inflatie zou volgen. Het jaar 2022 was een jaar waarin de schoolachterstanden zijn opgelopen, de cultuursector enorme klappen heeft gehad, de zorgsector een enorme inspanning heeft moeten leveren en vele ondernemers hun financiële reserves geheel hadden opgebruikt.

Ondertussen was het Rijk weinig daadkrachtig als het ging om het oplossen van de stikstofcrisis, de opvang van vluchtelingen en het afwikkelen van de aardbevingsschade. Kort vooruitkijken met weinig visie op de toekomst, dat kenmerkte de politiek vanuit het torentje in Den Haag. Veel problemen die we in 2022 zijn tegengekomen, hadden voorkomen kunnen worden als er meer aandacht was geweest voor datgene wat kwetsbaar is.

We hokken dieren op, waardoor pandemieën kunnen ontstaan. Vogelgriep is een groot probleem. We zijn afhankelijk van fossiele brandstoffen, waardoor we in een energiecrisis zijn terechtgekomen. Het terugdringen van CO2 uitstoot is door de politiek continu voor zich uitgeschoven. We kunnen niet bouwen, boeren zitten in onzekerheid en natuurbeschermers luiden en luidden overal ter wereld de noodklok. Op dit moment worden in het zuiden van Europa temperaturen bereikt van tegen de vijftig graden Celsius en nog steeds zijn er partijen en vele mensen die denken dat we niks hoeven te doen, dat we geen maatregelen hoeven te nemen voor een beter klimaat.

Het meest hoopvolle van 2022 was dat veel mensen ons vertrouwen gaven een nieuw college te vormen. Een college waarin we kijken naar wat werkelijk van waarde is en economische groei geen doel op zich meer is, en waarin we uitkijken naar een duurzame en klimaatbestendige toekomst voor ons allen.

Om dat te kunnen bereiken hebben we eerst een heleboel noodhulp moeten bieden. Er is een noodpakket van miljoenen opgesteld om mensen bij te staan in de energiecrisis en om de koopkracht van inwoners op peil te houden. Er zijn middelen beschikbaar gesteld voor ondernemers en de cultuursector om ze weer op de been te helpen. Daarnaast hebben we ons ingezet om vluchtelingen uit die vreselijke oorlog in Oekraïne op te vangen.

Naast het noodpakket is er geïnvesteerd in energietransitie en een begin gemaakt met de eiwittransitie. Dit is geen makkelijk traject, want we doen dit voor het eerst. Daar is Groningen uniek in. Duidelijk is, dat we anders met dieren moeten omgaan en we minder dierlijk eiwit moeten gaan eten om onze planeet leefbaar te houden. Er is een begin gemaakt binnen de ambtelijke organisatie om een uitwerking te geven aan een routekaart. Daarvoor zullen voor nu en de toekomst middelen beschikbaar moeten worden gemaakt. Gelukkig horen we enthousiaste geluiden van ondernemers, organisaties en onderwijsinstellingen die dit pad graag samen met de gemeente willen bewandelen.

Anders dan verwacht, heeft Corona niet geleid tot grote werkloosheid. Er zijn meer vacatures bijgekomen dan er aan arbeidskracht beschikbaar was. Ook het werken op afstand is meer gebruikelijk geworden. Het college heeft goede stappen gemaakt door op deze ontwikkelingen in te spelen. Ook wat betreft veiligheid zijn er in 2022 ontwikkelingen geweest, zoals meer maatschappelijke onrust en demonstraties. Amnesty waarschuwt dat het demonstratierecht steeds meer onder druk is komen te staan, en burgemeesters daarentegen geven aan capaciteit en middelen tekort te komen.

Er zijn stappen gezet om maatregelen te nemen tegen huiselijk geweld, tijdens de commissie hebben we onze zorgen geuit om de vertraging in de MDA++ aanpak en de ten dele uitgevoerde Geweld Hoort Nergens Thuis programma. Tijdens corona heeft veel achter gesloten deuren plaatsgevonden en is het belangrijk dat stappen in de zorg zijn en worden gezet zodat mensen via de WIJ teams laagdrempelig om zorg kunnen vragen.

Nauw contact tussen burger en overheid heeft door corona ook een deuk opgelopen. Veel mensen zijn het vertrouwen in de politiek kwijtgeraakt. Raadsbreed willen partijen dichter bij de inwoners komen te staan en moeten we lering trekken uit daar waar het in het verleden mis is gegaan.

Dichter bij de inwoners staan, heeft ook betrekking op dichter bij belangenorganisaties zoals natuurorganisaties staan. Mensen zien natuur en bomen verdwijnen en belangen van dieren worden bij grote projecten veelal geschaad. Zo heeft het project bij de Suikerunie grote vertraging opgelopen, terwijl dat vermeden had kunnen worden als ook de belangen van de kwetsbaren beter waren meegewogen al direct bij de start van het project. Gelukkig is het boomkroonvolume per saldo toegenomen maar er valt er nog veel groen te ontwikkelen.

Tot slot een korte financiële beschouwing en een specifieke vraag over cultuurgelden van mijn collega.

We meten bijna alles in geld, terwijl dat wat echt van waarde is, vaak niet in geld is uit te drukken. Het is opmerkelijk dat de accountant dit ook in een aanbeveling in haar verslag zet. Behalve alles in kengetallen uit te drukken en grote discussies te voeren over de solvabiliteit, is het meer van belang hoe we er op het gebied van welzijn voor mens en dier voorstaan. De wethouder heeft in de commissievergadering aangegeven dat zij dit ook een belangrijke ontwikkeling vindt. Brede welvaart en onze stappen die we zetten op CO2 uitstoot, willen we kunnen terugzien in de begroting en de jaarrekening. Wij zijn benieuwd welke stappen het college hierin gaat zetten en wanneer wij meer over deze bijlage kunnen verwachten.

Dan van mijn fractiegenoot woordvoerder Cultuur mevrouw Bosma. Van het steunpakket voor cultuur was eind 2022 1,5 miljoen over. In de memo van het college van december was te lezen dat deze middelen beschikbaar zouden blijven voor kunst en cultuur in 2023. Er zou van het resterende bedrag van 224.000 euro een fonds opgericht worden om cultuur te vergroenen en te verduurzamen. Dit bedrag kon mijn fractiegenoot niet terugvinden en na technisch navragen kwamen we erachter dat deze middelen toch teruggevloeid zijn naar de algemene middelen.

Dan nog een vraag en opmerking van mijn fractiegenoot en woordvoerder cultuur. In de jaarrekening zag zij dat de resterende coronagelden voor cultuur vrijgevallen zijn naar de algemene middelen in tegenstelling tot wat was toegezegd in een collegebrief in december. Kan de wethouder toelichten hoe dit is gelopen en toezeggen dat deze middelen alsnog aan cultuur besteed kunnen worden? Alvast dank.