Woord­voering: Voor­jaars­debat

Dank voorzitter.

Begin deze maand was het een week lang heter dan ooit gemeten op onze aarde. Record na record sneuvelt. In Canada is dit jaar al 25 miljoen hectare natuur opgegaan in bosbranden, twee keer zoveel als het vorige record uit 1989. Ongekend hevige overstromingen eisten de afgelopen maand honderden doden en maakten tienduizenden mensen dakloos, van de Verenigde Staten en Haiti tot Spanje, Japan en Zuid-Korea. Er is nog nooit zo weinig zee-ijs geweest in Antarctica als deze winter. Het noorden van de Atlantische Oceaan is bijna een graad warmer dan ooit tevoren, met plaatselijk uitschieters tot 6 graden boven het gemiddelde, bij Ierland en het Verenigd Koninkrijk. En ook in Nederland behoort de droogte dit jaar tot de top 5% van droogste jaren. De extreme weerseffecten van de klimaatcrisis dreigen het nieuwe normaal te worden. Volgens de VN onderstreept dit alles de toenemende urgentie om de uitstoot van CO2 en andere broeikasgassen zo snel en fors mogelijk terug te dringen.

In Groningen zijn we goed op weg met de energietransitie. We lopen 2 jaar voor op de rest van het land, en het is zaak om die koplopersrol te behouden. Mijn fractie kijkt dan ook uit naar de geactualiseerde Routekaart 2035 CO2 neutraal van dit jaar. Maar het klimaat redden we niet alleen met windmolens en zonnepanelen. Het is noodzakelijk om onze manier van leven te herzien. Een systeemverandering. Als de hele wereld net zoveel zou produceren en consumeren als Nederland, zouden we 3 en een halve aardes nodig hebben.

Een van de effectiefste manieren om het tij te keren is met mes en vork. De productie van vlees en zuivel staat voor 15% van de totale broeikasgasuitstoot op aarde. En dan hebben we het alleen nog maar over methaan en CO2. Om ons vee te voeden kappen we oerbossen in bijvoorbeeld de Amazone. Alleen al de productie van rundvlees zorgt wereldwijd voor twee keer zoveel ontbossing als de productie van palmolie, soja voor menselijke consumptie en tropisch hardhout bij elkaar. En ook dichter bij huis zitten we opgescheept met de enorme rotzooi van de vee-industrie. Het mestoverschot, de slechte staat van onze natuurgebieden, de vervuilde wateren, de achteruitgang van de biodiversiteit, en de stikstofuitstoot die belangrijke sectoren op slot zet. Je wordt er moedeloos van, maar we zijn strijdbaar.

U voelt hem misschien al aankomen - dáárom is de eiwittransitie zo belangrijk. Niet als hobbyprojectje van een Partij voor de Dieren wethouder omdat we allemaal zo graag dieren knuffelen - wat overigens wel waar is. Maar als cruciale strategie die net zo belangrijk is als de energietransitie voor een toekomstbestendig Nederland. Voor het verkleinen van ons water- en landgebruik, het verlagen van de CO2 en stikstofuitstoot, voor een gezonde natuur, en om het risico op nieuwe zoönosen te verkleinen. En inderdaad, ook voor dierenwelzijn. Vandaag worden er in Nederland weer 10.000 koeien, bijna 50.000 varkens en ruim 2,1 miljoen kippen geslacht. Na een veelal miserabel leven waarbij dieren niet in familieverband mogen opgroeien, vaak hun hele leven geen daglicht zien, weinig beweegruimte hebben, en het onverdoofd knippen van staarten, vijlen van tanden en afzagen van hoorns nog aan de orde van de dag is.

Net als alle grote maatschappelijke transities kunnen consumenten, het bedrijfsleven en onderwijs dit niet alleen. Verandering komt niet vanzelf, en individuele keuzes alleen zijn niet genoeg om de wereld te veranderen - dat heb ik van de SP geleerd. De politiek en overheid zijn aan zet. Daarom vroeg de EU al in 2018 aan lidstaten om te komen met een eiwitstrategie, die in Nederland in 2020 van start is gegaan als Nationale Eiwitstrategie. Maar om een transitie handen en voeten te geven moet ook lokaal de samenwerking worden opgezocht, en de geluiden uit de regio zijn ontzettend positief. Ook omdat het nieuwe kansen biedt voor werkgelegenheid. Vanzelfsprekend is voor mijn fractie het oplossen van dit knelpunt, dat naast de eiwittransitie ook gaat over de visie landelijk gebied en de bredere voedselagenda, dan ook voor wezenlijk belang.

Nu ik het toch over dieren heb, gelijk een vraag aan het college. Het verbaast mijn fractie dat het tweede deel van het budget van 50.000 euro voor de regeling ondersteuning dierenartskosten voor minima bij de begroting niet als gegeven wordt beschouwd, maar als niet-bindend knelpunt, terwijl de raad hier in grote meerderheid een motie en amendement over heeft aangenomen. Kan de wethouder hierop ingaan?

Wat betreft de overige knelpunten wensen we het college veel succes met het afwegen van deze moeilijke beslissingen. Het financieel beeld is door inflatie, de energiecrisis, materialenschaarste, de oorlog in Oekraïne en ontoereikende compensatie voor loon- en prijsstijgingen niet gunstig. Met landelijke verkiezingen op komst zitten de gemeenten nog langer in onzekerheid over het ravijn van 2026 en daarna. Bezuinigingen zijn nu gelukkig nog niet aan de orde, maar we houden ons hart vast voor de gevolgen die dit zal hebben voor onze inwoners als Den Haag de koers niet wijzigt. Om dan ook gelijk maar in te gaan op M13 van onder andere de Stadspartij, Verlicht de Last - daar zijn wij geen voorstander van. Het niet meenemen van de inflatie in de OZB- en andere tarieven slaat een gat van 3,5 oplopend tot 7,5 miljoen euro in onze begroting. Daarmee zouden veel belangrijke ontwikkelingen op losse schroeven komen te staan, zoals de wijkvernieuwing, aanpak voor kansengelijkheid, en de renovatie of nieuwbouw van verouderde panden zoals scholen, sportaccommodaties en cultuurgebouwen.

Laat het duidelijk zijn dat bij het maken van scherpe beleidskeuzes de keuze van de Partij voor de Dieren altijd zal vallen op projecten die onze natuur en ecologie, het dierenwelzijn en het klimaat verbeteren, en die onze samenleving socialer, inclusiever en rechtvaardiger maken.

Los van de financiën hebben we daarbij ook last van een capaciteitstekort op vele fronten door de krappe arbeidsmarkt. Wat ook niet meehelpt is dat veel werk ondergewaardeerd en onderbetaald is. Daarom dienen we de ChristenUnie motie om de mogelijkheden voor een minimumloon van 14 euro per uur bij aanbestedingen te onderzoeken mede in.

TVan krapte op de arbeidsmarkt sla ik graag een bruggetje naar onze motie. Bij handhaving is er potentieel een groep inwoners die graag aan de slag wil, maar wordt tegengehouden door regelgeving, omdat de hoofddoek of keppel die zij uit religieuze overtuiging dragen niet is toegestaan als onderdeel van het BOA-uniform. Wij zouden dat net als het College voor de Rechten van de Mens graag anders zien, en dienen daarom samen met GroenLinks, Student en Stad en de ChristenUnie deze motie in. Neutraliteit zou namelijk niet beoordeeld moeten worden op basis van uiterlijk, maar op basis van gedrag. Daarnaast is het wenselijk als onze handhavers een afspiegeling zijn van de inwoners van onze gemeente.

Andere moties die we mede indienen zal ik ook nog kort benoemen, ons standpunt op de andere moties behandel ik in de tweede termijn. Meer fietsen meer beter, maar dan moet je nog wel normaal de stoep over kunnen, dus dienen wij de Student & Stad motie over fietsparkeervlonders van harte mede in. Ook de SP motie voor een maatschappelijke coalitie om zo breed mogelijk de noodzaak voor een goed gevuld gemeentefonds over te brengen dienen we mede in. Meer zonnepanelen zijn ook meer beter, dus de VVD motie om hier vaart achter te zetten bij parkeerplaatsen dienen we tevens mede in. Net als, tot slot, de PvdA motie om grondbezitters bij gebiedsontwikkelingen te laten bijdragen middels een baatheffing. Voorzitter, daar wou ik het graag bij laten in mijn eerste termijn, behalve als er nog vragen zijn natuurlijk.

Reactie college: Dierenartskosten komt gewoon goed want raad heeft duidelijk gesproken.

Tweede termijn

Dank voorzitter. Ik was in de eerste termijn vergeten te vermelden dat we M5 over de sekspositieve campagne, M17 over werk in de energietransitie en M32 over CO2 neutrale schoolgebouwen ook mede indienen.

Met de reactie van het college houden we motie M14 over de inclusieve uniformen van de BOA‘s aan, die brengen we nu dus niet in stemming, we wachten de discussie na het reces af.

M2 en M3 over de Nachtraad en nachtvisie stemmen we voor.

M9 over verkeershufters vinden we niet nodig, die middelen zetten we liever in voor fysieke ingrepen om de gemeente verkeersveiliger te maken.

M10 over het benchmarkonderzoek vinden we niet nodig, we hebben te maken met een tekort aan slagkracht en een kleinere ambtelijke organisatie is volgens ons onwenselijk.

M11 over compensatie middeninkomens volgen we de lijn van het college, dus tegen.

M15 over shelter city vinden we sympathiek maar bekijken we liever in samenhang tijdens de begroting.

M16 onderwijssegregatie in kaart is sympathiek maar wij vonden de toezegging van de wethouder voldoende en gaan er vanuit dat de audit dit oppakt.

M18 over de woonstudio’s kan echt niet budgetneutraal, tegen.

M20 over zon op dak volgen we de lijn van het college, tegen.

M22 tegen, wij zijn voor reclamebelasting.

M24 over Zuiderdiep bushaltes voor.

M25 bouwen bouwen bouwen tegen.

M28 over parkeren gaat tegen het herijken van het beleid afwachten in, dus tegen.

M29 over blaashal volgen we ook lijn college dus tegen, M30 over voorrangsregels corpus ook.