Woord­voering: Nood­pakket ener­gie­kosten en inflatie

Dank voorzitter, en dank aan de insprekers. Als samenleving struikelen we van de ene crisis naar de andere. Het lijkt haast een vaststaand gegeven te worden van de huidige tijden, dat klimatologische, economische en sociale crises onontkoombaar zijn. Maar dat is natuurlijk niet zo. We moeten niet vergeten dat al deze crises het resultaat zijn van de politieke koers die de afgelopen decennia is gevaren, in Nederland, Europa en de wereld.

Onze meedogenloze omgang met dieren, ze behandelen als industrieel product in plaats van als levende en voelende wezens, heeft het coronavirus en vele andere zoönosen veroorzaakt. De klimaatcrisis is ontstaan doordat eindeloze economische groei ten koste van de natuur te lang als heilig werd beschouwd, en de fossiele industrie geen vingerbreed in de weg werd gelegd. Sterker nog: wet- en regelgeving en belastingkortingen hebben het de afgelopen decennia jaar steeds makkelijker gemaakt voor vervuilende multinationals en energiebedrijven om torenhoge winsten te boeken ten koste van alles. De schadelijke neveneffecten, zoals klimaatverandering, watertekorten, milieuverontreiniging, dierenleed en armoede worden afgewimpeld op de samenleving.

Ook de huidige energiecrisis is daar een voorbeeld van. Als we 20 jaar geleden al veel serieuzer werk hadden gemaakt van de energietransitie, als de eerste signalen over de gevaren van Groningse gaswinning veel eerder serieus waren genomen, als we niet alles aan de markt hadden overgelaten en als we pandjesbazen al veel eerder hadden verplicht om hun huizen fatsoenlijk te isoleren, om maar een paar voorbeelden te noemen, dan was het probleem nu veel minder groot geweest. Het is geen natuurlijk gegeven, maar het gevolg van politiek beleid, dat de energietarieven in Nederland momenteel hoger zijn en dat de energiecrisis harder toeslaat dan in andere Europese landen. Miljarden winst van private energiebedrijven vloeien in de zakken van aandeelhouders terwijl inwoners de kachel niet meer aan durven te zetten, ondernemers hun familiebedrijf failliet zien gaan, en organisaties de deuren moeten sluiten.

Maar voorzitter, te midden van deze stortvloed aan ellende is er ook een lichtpuntje. Namelijk dat dit college, deze gemeente, en deze gemeenteraad, wél de handschoen oppakken. Dat wij als Groningen de gaten die het Rijk met hun koopkrachtpakket laat vallen aanvullen, het heft in eigen handen neemt en de schade van de energiecrisis voor een groot deel proberen te voorkomen en verhelpen.

Het pakket dat voor ons ligt is omvangrijk. In zeer korte tijd, waarvoor onze dank aan de betrokken ambtenaren en het college, is geïnventariseerd wat nodig is, wat mogelijk is, en wat snel uitgevoerd kan worden. En aan bijna alles lijkt gedacht. Het opvangen van de hardste economische klappen bij minima. Het uitbreiden van energietoeslag naar mensen met een inkomen tot 1750 euro per maand. Het boven water houden van verenigingen en sociale accommodaties. Het instandhouden van schuldhulpverleningstrajecten. Begrip en middelen voor mensen die door een handicap noodgedwongen meer energie verbruiken. En een fors lagere huurstijging voor instellingen in gemeentelijke panden.

Wel leven er bij mijn fractie nog enkele vragen, om te voorkomen dat er bepaalde groepen en organisaties tussen wal en schip vallen. Een van de insprekers kaartte er net al een van aan: de collectieve woonvormen, waar veel huishoudens achter 1 energiemeter zitten en daardoor dreigen buiten de boot te vallen. Kan het college toezeggen dat er ook nadrukkelijk naar bijvoorbeeld de GEMA en Biotoop wordt gekeken? Deze woonvormen zijn te belangrijk om om te vallen. Van het ORKZ heb ik vernomen dat zij voorlopig nog geen acute problemen hebben dankzij een vast energiecontract, maar de pogingen om dat gebouw verder te verduurzamen en eigen energie op te wekken lopen vaak mank op de ingewikkelde eigendomsconstructie die het haast onmogelijk maakt om leningen aan te gaan. Kan het college met het ORKZ in gesprek gaan om te kijken naar mogelijke oplossingen hiervoor?

Dan het dierenopvangcentrum aan de Adorperweg, de enige dierenopvang binnen de gemeentegrenzen van Groningen. Ze hebben de noodklok geluid op social media omdat het door de stijgende energielasten onmogelijk wordt om het hoofd boven water te houden. Dit baart mijn fractie grote zorgen, en niet alleen mijn fractie, maar ook die van GroenLinks en de Stadspartij. Het dierenopvangcentrum vangt op dit moment 150 dieren op, waaronder 50 egels. Op jaarbasis zijn het zelfs 2500 dieren die ze verplegen en redden van de dood. Zij doen dit zonder gemeentelijke subsidie, omdat de gemeente daarvoor een contract gesloten heeft met de Dierenbescherming en betrokken partners, zoals de dierenambulance en de Fugelhelling. Ook met de Fugelhelling hebben wij contact gehad. Zij vangen momenteel al 12000 dieren per jaar op en met hun huidige budget en personeelsbezetting zou het bijzonder moeilijk voor ze worden om daar ook nog de dieren van het opvangcentrum aan de Adorperweg jaarlijks bij te krijgen. Oftewel, de nood is hoog en de noodzaak om het centrum in stand te houden groot. Kan de wethouder toezeggen dat ook het dierenopvangcentrum aan de Adorperweg aanspraak kan maken op de eenmalige noodbudgetten van dit plan?

Tot slot maken wij ons ernstig zorgen over de reeds toenemende hulpvragen bij het WIJ team en haar maatschappelijke partners. Het is ontzettend goed en nodig dat hier extra geld voor beschikbaar komt om alle hulpbehoevenden van informatie en advies te voorzien, maar dan moet nog wel het personeel gevonden worden dat hiermee aangenomen kan worden. Is er iets dat wij als raad hierin kunnen betekenen?

Wat betreft de moties - er zitten een paar tussen die ons overbodig lijken, andere vragen om onderzoek waarvan de minister volgens mij al helder heeft gemaakt hoe de vork in de steel zit, dus we wachten eerst de visie van het college hierop af en komen dan zo nodig met een stemverklaring. Daar wil ik het graag bij laten. Dankuwel.