Woord­voering Werk & Inkomen 16 maart 2016

B1 Onderzoek Armoedebeleid Rekenkamercommissie(raadsvoorstel 2-3-2016)

Dank voorzitter,

Ten eerste vinden wij het zeer positief dat dit onderzoek van de RKC is uitgevoerd. En willen wij danken wij voor het rapport.

De Rekenkamer commissie komt tot de conclusie dat de gemeente geen zicht heeft op de effecten van het armoede beleid. Bij de eerdere bespreking van het armoedebeleid hadden wij ook gemeld, dat we het moeilijk vinden iets te zeggen of dit armoedebeleid succesvol zal zijn. Dit is moeilijk omdat je de armoede goed in kaart moet weten te brengen voordat je het kan aanpakken. De gemeente heeft nu slechts zicht op de mensen die van voorzieningen gebruik maken. Maar we weten, en het onderzoek wijst dat ook uit, dat een groot aantal mensen de voorzieningen niet weten te vinden, en daarnaast zijn er groepen mensen die wel in armoede leven maar geen aanspraak op voorzieningen kunnen maken. Bijvoorbeeld omdat ze net boven de 110% norm vallen die voor veel voorzieningen gesteld is.

Het blijkt dat armoedebestrijding in veel gevallen maatwerk is. We kunnen ons dan ook vinden in de aanbeveling van de RKC om de samenwerking tussen gemeente en maatschappelijke organisaties te versterken. Daarnaast is het van belang om aan preventie te doen. Bijvoorbeeld door woningbouw corporaties betrekken bij een vroegtijdige signalering en ook bij de schuldhulpverlening moeten mensen snel worden geholpen, om daarmee erger te kunnen voorkomen.

Andere aanbevelingen van de RKC zijn:

- preciseer mogelijke effecten van armoede beleid.

- koppel informatievoorziening aan doelstellingen.

We kunnen ons vinden in de opmerking dat mogelijk effecten gespecificeerd moeten worden in het armoede beleid. Ook is het belangrijk een goede informatievoorziening te koppelen aan de doelstellingen. Maar we begrijpen dat dit moeilijk is. Armoede is bewegelijk. Je moet weten waar het de armoede zit en proberen te voorkomen dat het opkomt, je moet weten waar de risico’s liggen. Onze aanbeveling zou zijn, breng de armoede eerst zo goed mogelijk in kaart alvorens doelstellingen te formuleren, want alleen dan pas is het mogelijk beleid en doelstellingen te formuleren en daarvan de effecten te kunnen zien. We hebben nu meer dan 70 verschillende projecten. Dit is een schot hagel gericht op niet goed gedefinieerd probleem.

Ook blijkt dat veel mensen nog steeds veel voorzieningen niet weten te vinden. Hierover hebben we eerder gemeld dat we graag automatisering zien bij aanspraak op voorzieningen. Hier zijn ook alerte ambtenaren nodig die mensen pro actief helpen mensen naar de juiste voorziening door te verwijzen. Hier ligt ook een kans voor de WIJ teams. De ambitie was deze mensen voor 1 januari geschoold te hebben omtrent armoede hulpverlening. Dit was wellicht te ambitieus geformuleerd. Veel WIJ teams zijn nog in ontwikkeling. Het rapport van de RKC meldt ook dat de ambitie bij het armoedebeleid groter is dan de gemeente kan waarmaken, misschien is het raadzaam bij het opstellen van dit beleid de realiteit ipv ambitie meer leidend te laten zijn.

Betreft participatie. Door de nadruk op handhaving voelt een deel van de groep zich belemmerd een stap te zetten richting arbeidsmarkt. Ze zijn bang te worden gekort op hun uitkering. Hier valt voor het college een stap te maken. Om mensen te kunnen helpen moet je ze kunnen benaderen. We hebben eerder gevraagd aan de wethouder wat zij denkt te doen om op dit vlak het vertrouwen te verbeteren.

Noodzaak is ook, versimpeling van procedures - dit komt ook naar voren in het onderzoek. Iemand zegt zelfs dat je hoogopgeleid moet zijn om een bezwaar procedure moeten kunnen opstellen. Wij hopen zeer dat het college hier iets mee gaat doen.

Voor 2016 wil het college meer inzet op ervaringsdeskundigen. Hier kunnen wij ons in vinden. We kunnen zich ook vinden in de overige besluiten omtrent het rapport. Dat zijn: meer aandacht voor preventie, de inzet op maatwerk en de versterking van samenwerking tussen gemeente en maatschappelijke organisaties.

B2 Burgerinitiatief stichting MIES (Stichting Maatschappij tot Innovatie van Economie en Samenleving) - wensen en bedenkingen (collegebrief 26-2-2016)

We vinden het mooi om te zien dat de gemeente open staat voor dit soort initiatieven. Ook omdat dit een initiatief is waar mensen zelf de financiering in hebben gestoken, door de crowdfunding. Dit toont aan dat een basisinkomen, of variaties hierop, een groeiende steun heeft in onze maatschappij.

De huidige bijstandsregeling, gebaseerd op controle en straffing, blijkt niet te lijden tot meer uitstroom uit de bijstand. Veel mensen hebben last van stress en raken daardoor meer in de problemen, in plaats van dat ze uitstromen.
Verder hebben we al meerdere malen van de wethouder gehoord dat het grootste deel van mensen met een uitkering actief willen zijn, maar dit moeilijk vinden en belemmerd worden door huidig systeem.
Dit moet veranderen! Daarom zijn wij groot voorstander van het flexibeler zijn met de regels omtrent de bijstanduitkering. MIES ljkt ons een interessant experiment en we vinden het dus erg goed dat het wordt geevalueerd na afloop: hier kunnen we veel van leren. Wel is het goed om eraan te denken dat het gaat om een tijdelijk basisinkomen, dus de reactie van deelnemers is hierop gebaseerd. Wanneer mensen zouden weten dat ze altijd een basisinkomen zouden krijgen, zouden hun acties anders kunnen zijn.

Zoals het college ook stelt in de brief, met dit experiment snijdt het mes aan twee kanten. Het stel krijgt binnen het experiment van MIES de kans om aan de eigen ontwikkeling te werken en vergroten hun kans op uitstroom uit de bijstand. Tegelijkertijd bespaart de gemeente gedurende het jaar dat het experiment loopt ca. € 13.500,-- op het BUIG-budget omdat het echtpaar geen bijstandsuitkering meer ontvangt. En wat wij ook belangrijk vinden: we krijgen als gemeente de kans om meer kennis te krijgen over het basisinkomen.