Woord­voe­ringen commissies, 15-12-2021

20.00 - 21.20 Regiovisie Jeugdhulp + 21.30 - 22.30 SAMEN (Door Wesley Pechler)

Dank voorzitter. Een veelbewogen proces, de totstandkoming van de regiovisie en de plannen voor SAMEN. Groninger gemeenten die het onderling maar niet eens konden worden, besluitvorming die herhaaldelijk wordt uitgesteld, en veel ruis op de communicatie met maatschappelijke partners, waarvan een gedeelte pas gisteren is opgehelderd. Met zulke last-minute pingpong berichten over en weer in voorbereiding op een belangrijk debat leek het hier even net alsof we hier in de Tweede Kamer zaten.

Als begeleidingscommissie van de raad hebben we de afgelopen jaren niet stilgezeten met het ophalen van informatie bij de belanghebbenden: de werkers uit het veld, ervaringsdeskundigen, zorgprofessionals, ouders, verwijzers, artsen: we hebben ze tijdens de vier raadplegingen allemaal gesproken. Het heeft ons van veel informatie voorzien.

Interruptie dhr Koks, geparafraseerd: Wat vindt de heer Pechler van de manier waarop het college ons als begeleidingscommissie heeft gefaciliteerd?

Reactie, geparafraseerd: Dat had beter gekund, er is nogal wat geschoven met deadlines, maar ik moet ook erkennen dat dat natuurlijk niet alleen aan onze eigen wethouder ligt, maar dat ons college ook afhankelijk was van de andere 9 Groningse gemeenten.

Maar wat het er niet op makkelijker op maakt is dat de meningen die we van professionals en ervaringsdeskundigen in de raadplegingen hoorden, in de ingezonden stukken konden lezen, en in het contact dat we met inwoners hebben vernamen, nogal van elkaar verschillen. De een zegt “Er is al zoveel veranderd in zo’n korte tijd, waarom moet het nu allemaal weer anders”.

Anderen, zoals de FNV, zeggen: “zo doorgaan is geen optie”. Wij delen die mening. Niet vanwege de immer oplopende zorgkosten, alhoewel ook wij als Partij voor de Dieren zien hoe dit de andere domeinen van onze begroting, ook de sociale aspecten, in de knel brengt, en zo op de lange termijn misschien nog wel meer problemen creëert. Maar ook omdat in het huidige systeem kinderen en jongeren op dit moment nog te vaak niet de zorg krijgen die ze verdienen. Wachtlijsten, van het kastje naar de muur gestuurd worden, gezinnen die maanden of zelfs een jaar moeten wachten voordat ze hulp krijgen waar ze echt wat mee kunnen. Zo blijkt ook uit het vertrouwelijke rapport Ik Over Wij.

Vragen als “Wie heeft nu de regie?” in het huidige systeem kunnen op uiteenlopende antwoorden rekenen, net als “wie is er verantwoordelijk” en “waar kunnen we terecht als het niet goed gaat”. Maar over hoe het dan wel anders ingericht moet worden, lijken ook duizend meningen te bestaan onder de professionals. In ieder geval moet er beter geluisterd worden naar het kind, zo betuigde ook de kinderombuds Margrite Kalverboer twee weken geleden, en ook dat is iets wat nog lang niet altijd goed gebeurd.

Een ingezonden brief van een ouder sprak over een maximale regeldruk bij de WIJ, in plaats van de gewenste minimale regeldruk. Met het indicatieloos werken voor lichte ondersteuning en begeleiding zal hier een grote slag gemaakt kunnen worden, en dat is naast het aanbieden van hulp en ondersteuning dichtbij, in de eigen wijk, ook een van de grote voordelen die we zien in SAMEN. Daarnaast krijgen we dan natuurlijk ook beter zicht op de kwaliteit van de geboden zorg, en hebben we meer instrumenten om zorgcowboys en grote winsten met publiek geld te voorkomen. Alle drie duidelijke voordelen.

Interruptie dhr Boter, VVD, geparafraseerd: Vindt u de WIJ hier klaar voor op dit moment?

Reactie: Bedankt voor dit bruggetje naar m’n volgende alinea!

Maar voorzitter, of deze ontwikkeling van SAMEN op het juiste moment komt, daar zijn wij niet zo zeker van. Het voelt alsof de helft, misschien driekwart van de WIJ teams, net een beetje op goed op hun benen staat en hun huidige taak naar voldoening kan uitbrengen. Het BMC rapport stelt ook dat de wenselijke inhoudelijke ontwikkelingen nog niet allemaal WIJ-breed zijn geïmplementeerd. En dat, zo’n solide basis, lijkt ons nou juist zo cruciaal voor het zetten van die volgende stap.

Los van het feit dat er nog WIJ teams zijn waar met het huidige werk nog veel te winnen is, brengt een vergroting van de taak, waarbij het aantal FTE met 140 stijgt, ook enorme consequenties met zich mee. Voor de huisvesting, bedrijfsvoering, management en organisatie, en de ICT. Dat wordt ook erkend in het BMC rapport.

Interruptie dhr van der Meide, PvdA, geparafraseerd: Ik lees die conclusies ook van het BMC rapport maar ik lees ook dat het kan, waar moeten we dan op wachten?

Reactie, geparafraseerd: Wat fijn, zo’n vergadering vol bruggetjes in de vorm van interrupties. Daar kom ik nu juist op.

Dan voorzitter, misschien wel het belangrijkste punt: het personeel. Ondanks de beeldvormende sessie van vorige week hebben wij nog niet het idee dat het personeelsknelpunt - waar haal je al deze extra mensen in een krappe arbeidsmarkt vandaan en willen al deze mensen wel voor WIJ werken of gaan ze op zoek naar iets anders - van voldoende antwoord is voorzien. Daarvoor is ook te weinig met uitvoerende krachten gesproken. De FNV noteert ook een reeds zichtbare onrust en uitloop onder de jeugdzorgwerkers in Groningen.

De gesprekken die er zijn geweest met de huidige jeugdhulpaanbieders waren ook stroef: eerst onduidelijkheid over de omvang van de taak en wat er nou wel en niet over zou gaan naar SAMEN. Dat is nu opgeklaard, maar hoe de toekomstige samenwerking in de nieuwe verhoudingen vorm gegeven moet worden en in hoeverre kleinere aanbieders die een groot gedeelte van hun omzet zien verdampen voor het resterende deel nog met Groningen in zee willen, dat is nu lastig te voorspellen. Het is mooi dat de acht grote jeugdhulpaanbieders hebben aangeboden om hierover samen met de gemeente na te denken, maar is de juiste volgordelijkheid der zaken niet om dat eerst te doen, voordat we nu gaan besluiten dat in de zomer de eerste taken al overgeheveld moeten worden?

Interruptie mw Folkerts, GL, geparafraseerd: Maar alles wat u voorstelt, dat is toch het plan? Waar zit toch het bezwaar?

Reactie, geparafraseerd: Het bezwaar is de datum, 1 juli 2022, die hier als een, nouja, ik wil niet Zwaard van Damocles zeggen, die hierboven hangt, terwijl er nog heel wat moet gebeuren en die invoerdatum ons niet haalbaar lijkt.

De plannen zijn op dit moment nog flinterdun, en alhoewel het een collegebesluit is, lijkt het me bij zo’n ingrijpende wijziging toch wel zo verstandig om een brede raadsmeerderheid te creëren. Ook met de verkiezingen en de vorming van een nieuw college in aantocht. Op dit moment lijkt dat nog niet het geval te zijn. Daarnaast zouden wij graag van de WIJ zelf, van meer dan een handvol WIJ managers horen wat zij van deze plannen op dit moment vinden, juist van de uitvoerende krachten.

De FNV stelt ook dat deze plannen tot stand zijn gekomen zonder inspraak van en overleg met de huidige clienten, terwijl het naar verwachting 2600 clienten zijn die met deze overheveling naar SAMEN zouden gaan. Is het niet verstandig om eerst uitgebreid daar mee te spreken voordat hiertoe wordt besloten?

De Regiovisie tot slot, voorzitter, daar kan ik kort over zijn. De doelstellingen die worden genoemd, wie kan het daarmee oneens zijn. Positieve ontwikkeling van jongeren faciliteren, zo thuis mogelijk opgroeien, de principes die gelden bij jeugdhulp zoals continuïteit van 18- naar 18+, passende ondersteuning van goede kwaliteit, het zijn allemaal standpunten die we volgens mij raadsbreed gedeeld worden. Het is nog wel een regiovisie in hoofdlijnen die nog nader uitgewerkt moet worden in de ontwikkeltafels, en het lijkt me van groot belang dat ook hier bij de uitwerking mensen uit het veld en gezinnen nauw betrokken worden.

Interruptie mw Folkerts, GL, geparafraseerd: Die 2600 clienten die er nu bij zitten, die gaan toch nooit naar SAMEN, want het geldt alleen voor nieuwe aanwas?

Reactie, geparafraseerd: Dat klopt, daar zijn wij ook blij mee, dat die fasering ingaat bij de nieuwe clienten, maar als je nu over de linie kijkt naar de hulpvragen die leven bij die 2600 clienten, dan zal dat vast heel vergelijkbaar zijn met de nieuwe aanwas zelf, en dan kan je wel de huidige afnemers vragen naar hun ervaringen met hun huidige hulpverlening, de WIJ, en wat zij van die overgang van SAMEN zouden vinden, stel dat het voor hen zou gelden.

16.30 - 17.50 Mobiliteitsvisie (Door Wesley Pechler)

Dank voorzitter. Deze collegeperiode hebben we veel nieuwe visies besproken. Vaak waren dat inspirerende doorkijkjes, maar zonder uitvoeringsprogramma of budget ook nog niet veel meer dan dat. Deze mobiliteitsvisie is op bepaalde punten echt al een stuk concreter uitgewerkt, wat ook gelijk de punten zijn waarover de meeste discussie ontstaat en inspraakreacties binnen zijn gekomen. En dat is logisch, ik zal ook later op die belangrijke vraagstukken ingaan, maar eerst nog even hoog over.

In hoofdlijnen ziet het er goed uit, dat vonden we ook al van de conceptvisie, en die is nu op enkele punten nog verbeterd, zelfs een aantal keer naar aanleiding van bewonersinspraak, dat is erg mooi. De doorwaadbare stad, minder parkeren op straat, meer ruimte voor fietsers en voetgangers, fors meer 30-kilometerwegen, meer en beter OV, dat is allemaal hartstikke mooi. Minder emissie, meer klimaatneutrale voertuigen, slimmer verkeersmanagement, aan vrijwel alle lopende ontwikkelingen is gedacht om het wensbeeld van 2040 vorm te geven. Hier is duidelijk hard aan gewerkt, waarvoor onze complimenten, ook voor het heldere inspraakrapport en het proces als geheel, waarin we als raad steeds goed zijn meegenomen.

Tot zover de complimenten. Eerst nog enkele vragen en opmerkingen voordat ik inga op het Oosterhamriktracé. Eerst de toegankelijkheid. Ruimte voor invalidenparkeerplaatsen wordt genoemd, maar wat daarnaast vooral belangrijk is, zijn begaanbare stoepen. Waar straten omgevormd worden tot buurt- of fietsstraten kunnen fietsers wel mengen met langzaam autoverkeer, maar is het met een rolstoel of scootmobiel nog wel een groot verschil om op hetzelfde wegdek als auto’s die 30 gaan te rijden. Heeft het college voldoende aandacht voor het aanpakken en verbreden van onze trottoirs, die nu vaak schots en scheef zijn en vol obstakels, zodat dit niet nodig is?

Een van de ingezonden brieven gaat over de Lijzijde van Lewenborg, een autoweg waarop de snelheid 50 blijft terwijl er geen vrijliggende fietspaden naast liggen. Het is daar inderdaad niet prettig fietsen. In Beijum hebben we al sinds jaar en dag een knip, de bussluis bij Winkelcentrum-West, die ervoor zorgt dat mensen geen rondje door de wijk kunnen rijden zonder over de Ring te gaan. Is zo’n zelfde knip ook niet mogelijk in Lewenborg op de Lijzijde, naast het winkelcentrum? Dan kan het OV gewoon doorgaan en wordt het voor fietsers een stuk veiliger. Graag een reactie van het college.

Ook de binnengekomen opmerkingen over het eerst tijdelijk toepassen van knips, zoals die aan de Eikenlaan, vinden wij verstandig. Eerst maar eens een jaar aankijken hoe het in de praktijk werkt voordat je dure investeringen doet in het onomkeerbaar omgooien van de openbare ruimte. Hoe kijkt het college tegen die pilotperiode voor de knips aan, en de mogelijkheid om ze tijdelijk open te zetten bij omleidingen?

Er zijn ook veel reacties binnengekomen over de verkeerssituatie op doorgaande wegen in Helpman. Wij hopen dat dit met name komt door de tijdelijke situatie, maar zijn blij dat de gemeente gaat kijken naar manieren om bijvoorbeeld de Goeman Borgesiuslaan veiliger in te richten.

De Fietsersbond noemt een punt dat ook mijn fractie al jaren een doorn in het oog is, de verschillende voorrangssituaties voor fietsers bij rotondes. Het meest in het oog springende voorbeeld is de Korrewegrotonde, waar fietsers geen voorrang hebben, alle fietsers desondanks wel voorrang nemen, wat dagelijks zorgt voor onoverzichtelijke en onveilige situaties. Kan het college ingaan op het verzoek om fietsers gewoon bij alle rotondes in de bebouwde kom standaard in de voorrang te zetten? Ook de veelvuldig genoemde wens voor bredere en beter onderhouden fietspaden wordt gedeeld door mijn fractie.

Voorzitter, dan het Oosterhamriktracé. Eigenlijk wordt ons standpunt als Partij voor de Dieren mooi samengevat door een zin van het college zelf. Als antwoord op een binnengekomen inspraakreactie over de verkeerssituatie in Groningen-Zuid schrijft het college: “Meer infrastructuur primair gericht op auto’s is gezien de impact op de omgeving en het willen bieden van een aangenaam leefklimaat ongewenst.”

Wat ons betreft gaat dat ook op voor het Oosterhamriktracé. We zijn sinds de initiële plannen vele jaren en updates verder. En toegegeven, het plan van nu ziet er minder slecht uit dan dat van 2018. Maar het is alsnog een ontzettend kostbaar en ontzettend ingrijpend project, met name voor de leefbaarheid van de omgeving. En de baten zijn marginaal. Ook zonder autoverbinding wordt er met het uitvoeren van de mobilitietsvisie een afname van autoverkeer verwacht op de Bedumerweg, Sumatralaan, Korreweg en het Damsterdiep. Op de Petrus Campersingel, Europaweg en Zaagmuldersweg neemt het verkeer wel licht toe, maar blijven de aantallen ruim onder de verkeerstelling die in 1999 werd uitgevoerd door BVA Verkeersadviezen. Als we 20 jaar geleden geen constante gridlock hadden, dan zal het met de toekomst met deze prognoses ook wel loslopen.

We zijn blij met het oordeel van de Adviescommissie Verkeer & Vervoer, die ook aangeeft liever te wachten op het effect dat alle andere maatregelen sorteren voordat hier de volgende stap wordt gezet. Ook het OV Consumentenplatform uit haar terechte zorgen over de verslechtering voor het OV in de voorgestelde nieuwe situatie. De huidige busbaan doet het fantastisch, hij is snel, veilig, en kent een erg ruime afstand tot woningen. Om de busbaan in een smalle straat als de Vinkenstraat te persen is vragen om problemen. Ook over de inpassing van een nieuwe busbaanbrug door de Paradijsvogelstraat hebben wij sterk onze bedenkingen of dit met de nodige doorvaarthoogte van 9,10 meter wel een beetje normaal in te passen is. Voorzitter, mijn tijd is op, we praten verder in de raad.