Opinie: Grote stallen, lakse overheden

De steeds verdergaande intensivering en schaalvergroting binnen de landbouw leidt tot aantasting van milieu en dierenwelzijn terwijl het maatschappelijk draagvlak voor dergelijke agrarische activiteiten aan het afkalven is. Ook de volksgezondheid loopt risico’s. In deze krant stond afgelopen zaterdag nog te lezen dat megastallen in het Duitse grensgebied worden verboden. Overheden in de provincie Groningen doen vooralsnog weinig tot niets om deze ontwikkelingen te keren. Ondertussen dreigen overal, ook in Stad, nieuwe megastallen te verrijzen.

Het toppunt van deze lakse houding is de reactie van het college van Burgemeester en Wethouders van Groningen, toen zij middels schriftelijke vragen van de Partij voor de Dieren (13 februari 2013) gevraagd werd een kritische houding aan te nemen jegens Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen (GS) inzake dit dossier, naar aanleiding van hun misleidende reactie op het advies van de Gezondheidsraad dat eind 2012 verscheen, Gezondheidsrisico’s rond veehouderijen.

Kern van het advies van de Gezondheidsraad is dat er te weinig onderzoek is gedaan naar gezondheidsrisico’s en veehouderij om op basis daarvan uitspraken te kunnen doen over een gewenste afstand tussen woningen en veehouderijen. In de aanbiedingsbrief van het advies stelt professor van Gool, voorzitter van de voor dit advies geformeerde commissie, het als volgt: “…Vanuit ditzelfde perspectief is er echter ook behoefte aan aanvullend onderzoek om de grote lancunes in kennis op dit vlak te verkleinen, zeker in ons land, waar mensen en dieren vaak dicht op elkaar leven en waar de volksgezondheid en economische belangen op gespannen voet kunnen staan. Het pleidooi van de commissie voor versterking van de wetenschappelijke basis steun ik dan ook van harte”.

Tot onze verbazing concludeerden GS niet dat er onvoldoende onderzoek is gedaan, maar dat het feit dat er “nog geen wetenschappelijke gegevens beschikbaar zijn die aanleiding geven om algemeen toepasbare afstandsnormen tussen verschillende soorten veehouderijen en woningen te introduceren”, aanleiding geeft om het “moratorium megastallen” in heroverweging te nemen. Toen de Partij voor de Dieren aan het college vroeg deze foutieve interpretatie van het advies van de Gezondheidsraad bij GS onder de aandacht te brengen, kwam het college met de volgende nietszeggende reactie: “De verantwoordelijkheid voor de wetgeving op dit gebied ligt voornamelijk in handen van het Rijk en de provincie. De uitbreidingsmogelijkheden van bestaande agrarische bedrijven (via de maatwerkmethode) wordt geregeld in de Provinciale Omgevingsverordening. Hier mogen de Groninger gemeenten niet van afwijken.”

Terwijl overheden muggeziften over wat wiens verantwoordelijkheid is en wat als megastal gerekend moet worden, vallen land en landschap in Nederland ten prooi aan ontsierende en ammoniak en ziektes verspreidende megastallen. In de afgelopen jaren zijn ten minste 24 mensen aan de Q-koorts overleden. Tegenwoordig telt een melkveehouderij vaak honderden koeien, staan ze dag in dag uit binnen en is er sprake van een industrieel karakter van boeren, ook gezien de verkeersstromen nodig voor aan- en afvoer van voedsel en mest. Nu het houden van melkvee net zo fabrieksmatig van aard is geworden als het opfokken van varkens en kippen is het gerechtvaardigd om ook het houden van honderden koeien te betitelen als intensieve veeteelt. De ondernemer in de stad Groningen die wil uitbreiden, gaat in eerste instantie uit van 250 koeien (plus evenzoveel kalfjes), maar het zouden er ook 400 kunnen worden (plus de kalfjes). Daarnaast is er nog sprake van bijna 40000 kippen. Maar volgens het college hoeft de GGD niet bij de uitbreidingsplannen te worden betrokken, zoals een advies uit het hiervoor genoemde rapport van de Gezondheidsraad luidt, omdat het hier niet zou gaan om een megastal.

Woensdag worden de antwoorden van het stadse college besproken in de gemeenteraad. De Partij voor de Dieren zal met een motie alsnog proberen het college zover te krijgen dat ze in ieder geval met GS inzake deze kwestie om de tafel gaat. Volk van Groningen, komt ook en laat wat van u horen!

Door Gerjan Kelder, Anja Hazekamp en Kirsten de Wrede

Lees het artikel in het Dagblad van het Noorden.