Vragen inzake vuur­werk­overlast

Indiendatum: mrt. 2013

Aan: het college van B&W van de gemeente Groningen

Betreft: vragen ex art. 42 RvO inzake vuurwerkoverlast

Geacht college,

In de raadsvergadering van woensdag 19 december 2012 werd gediscussieerd over een motie van de Partij voor de Dieren die beoogde een groot deel van onze gemeente tot vuurwerkvrije zone te benoemen. Afgezien van het argument van de handhaafbaarheid werd door wethouder Seton en diverse fractiewoordvoerders naar voren gebracht dat door het late tijdstip waarop het voorstel werd gedaan de uitvoering sowieso onmogelijk zou zijn voor de komende jaarwisseling. De heer Seton nodigde de Partij voor de Dieren uit om de motie om te bouwen tot initiatiefvoorstel en er in het nieuwe jaar verder over te spreken in de raadscommissie.

In januari 2009 heeft GroenLinks al eens een dergelijk initiatiefvoorstel ingediend. Op tijd genoeg in ieder geval, maar ook toen gaf de raad geen sjoege. In dat voorstel werden de volgende problemen met het afsteken van vuurwerk benoemd:

1. Milieu (extreme uitstoot van zwavel en fijnstof).
2. Dierenwelzijn (bijna alle huisdieren, maar ook wilde dieren, paarden en vee staan
doodsangsten uit bij het afsteken van vuurwerk. Watervogels bijvoorbeeld vliegen om
middernacht massaal op van hun rustplaatsen naar ongewone hoogte en blijven lang hangen).
3. Gezondheid (veel zware ongelukken met handen en ogen bij het afsteken van vuurwerk en
smerige smog bij windstil weer in nieuwjaarsnacht en –ochtend).
4. Het ontstaan van branden als gevolg van vuurpijlen die op het dak terecht komen en
knalvuurwerk dat door de brievenbus gegooid wordt.
5. Veel mensen durven rond oud en nieuw niet naar buiten te gaan i.v.m. harde knallen (vooral
ouderen).
6. Na oud en nieuw zijn de straten bezaaid met resten van vuurwerk; de meeste mensen ruimen
zelf niets op; dat laat men over aan de Milieudienst.

Meldpunt vuurwerkoverlast
Dit jaar heeft GroenLinks het weer eens anders aangepakt en een (landelijk) meldpunt vuurwerkoverlast ingericht. Op dit meldpunt kwamen bijna 80.000 meldingen binnen. De provincie Groningen nam hiervan 2.765 voor haar rekening, waarvan 1.343 uit de stad. Van de melders gaf 45% aan last te hebben gehad van te harde knallen en 31% van het ontijdig afsteken van vuurwerk. 10% meldde gevaarlijke of stressvolle situaties voor dieren en 5% gevaarlijke situaties voor mensen. Overigens bleek uit de commentaren die men erbij kon schrijven dat het vaak gaat om combinaties van overlast. Veel meldingen van de harde knallen bijvoorbeeld waren gelinkt aan angstige huisdieren. De rubriek ‘schade aan publieke of private eigendommen’ was door 3% van de mensen aangevinkt, maar in de commentaren kwam deze klacht vaker terug. Veel commentaren gingen ook over de onzichtbaarheid van de politie en het zonder acht voor de omgeving afsteken van en gooien met vuurwerk. Verder werd een aantal malen melding gemaakt van bedreiging van hulpverleners en bleken de vuurwerksmog en kruitdampen vooral problematisch voor mensen met bijvoorbeeld astma en copd. Over dat laatste probleem verscheen op 9 januari een artikel in de Volkskrant onder de kop: “Vuurwerk afsteken leidt tot extreme concentraties fijnstof”. In het artikel werd de binnenstad van Den Haag als voorbeeld genoemd. Ondanks het natte en winderige weer bevatte een kubieke centimeter lucht daar in het eerste half uur van het nieuwe jaar bijna 300.000 ultrafijne deeltjes. Dat is zes keer zoveel als in sigarettenrook en zestig keer zoveel als in een gewone nacht.

PvdD-vragen over slachtoffers en schade
Ook de Partij voor de Dieren pleit al jaren voor een verbod op vuurwerk dan wel het gecontroleerd afsteken van vuurwerk op slechts enkele plekken in de stad. In januari 2011 heeft de Partij voor de Dieren schriftelijke vragen gesteld over de kosten van het vuurwerkgebruik van de jaarwisseling 2010/2011 en in januari 2013 heeft zij dat opnieuw gedaan voor de jaarwisselingen 2011/2012 en 2012/2013. Preventieve maatregelen en schadeherstel blijken in de tienduizenden euro’s te lopen en er zijn tientallen vuurwerkslachtoffers. Elk ander evenement zou op grond daarvan definitief van de agenda worden geschrapt.

Mogelijke maatregelen
In het eerder genoemde initiatiefvoorstel van GroenLinks uit 2009 en in het bredere publieke debat worden veel maatregelen genoemd die de overlast van vuurwerk zouden kunnen indammen. Bijvoorbeeld:

1. Intensieve voorlichting aan stadjers over problemen met afsteken van vuurwerk.
2. Verkoop van zwaar milieuvervuilend vuurwerk ontmoedigen of zelfs verbieden.
3. Alleen nog verkoop van siervuurwerk toestaan.
4. Afsteken van vuurwerk beperken tot 22.00 – 02.00 uur op oudejaarsavond, of zelfs beperken
tot 24.00 – 01.00 uur.
5. Verkoop van vuurwerk beperken tot 1 dag (31 december)
6. Afsteken van vuurwerk slechts toestaan op een zeer beperkt aantal locaties.
7. Grote, centrale vuurwerkshow organiseren.

Publieke opinie verschuift
Interessant is een opinieonderzoek van No Ties (www.noties.nl). In de regio noord vindt 73% van de geënqueÌ‚teerden dat vuurwerk voor overlast zorgt, 31% zegt ook persoonlijk overlast te hebben ondervonden. Liefst 68% is voor een verbod op vuurwerk voor particulieren, maar voor 46% wel onder de voorwaarde dat er voortaan professionele vuurwerkshows worden georganiseerd. Als zo’n verbod er komt, verandert er voor 65% van de respondenten niets want zij steken nu ook al geen vuurwerk af, 19% zou naar de vuurwerkshow gaan en 5% zou proberen het verbod te ontduiken. Dit laatste percentage geeft goede hoop voor de snelle acceptatie van nadere maatregelen.

Toen in Nederland het rookverbod werd ingevoerd in de trein en in restaurants verwachtte men daar veel weerstand tegen, maar binnen twee jaar was het rookverbod breed geaccepteerd. Australië bewijst dat dat ook met vuurwerk kan. Toen daar het consumentenvuurwerk werd afgeschaft, was dat na drie jaarwisselingen breed geaccepteerd en iedereen geniet nu van georganiseerde vuurwerkshows. Het argument dat hiermee een oude traditie om zeep wordt geholpen is feitelijk onjuist. Vuurwerk wordt in Nederland afgestoken sinds de jaren ’60. Eerst op beperkte schaal, maar de afgelopen twee decennia is de hoeveelheid vuurwerk die jaarlijks wordt afgeschoten dermate explosief gestegen dat nu zelfs de oogartsen en plastisch chirurgen zich genoodzaakt voelen om de media te zoeken en pleiten voor een verbod op consumentenvuurwerk. Oud en Nieuw is helaas geen feestje meer.

Naar aanleiding van het bovenstaande hebben GroenLinks en de Partij voor de Dieren de volgende vragen:

1. Is het college het met GroenLinks en de Partij voor de Dieren (en minister Opstelten) eens dat de overlast door vuurwerk, het hoge aantal incidenten van geweld en vernieling en (het grote risico van) gezondheidsschade tijdens de jaarwisseling onacceptabel zijn? Zo nee, graag uitgebreide argumentatie.
2. Zo ja, is het college bereid om nadere maatregelen tegen de overlast van vuurwerk te nemen, dan wel hierover een raadsdiscussie voor te bereiden op een zodanig tijdstip dat eventuele implementatie van te nemen maatregelen voor de komende jaarwisseling mogelijk is?
3. Is het college bereid om de effecten van de vuurwerkdampen (fijnstof en zware metalen) tijdens de jaarwisseling voor de gezondheid van onze stadjers nader te onderzoeken en de raad daarover te informeren? Zo nee, graag uitgebreide argumentatie.

Met vriendelijke groet,

Namens de GroenLinks-fractie, M.T. Gijsbertsen

Namens de PvdD-fractie, G.J. Kelder

Bijlagen:

- de verhalen achter de cijfers (reacties uit het Noorden)

- opinieonderzoek No Ties

MELDPUNT VUURWERKOVERLAST: DE VERHALEN ACHTER DE CIJFERS
'Als politieagent ben ik bij een 'vreugdevuur' gericht beschoten met vuurwerk uit een vuurwerkpistool. Daarnaast ben ik verschillende malen mikpunt geweest bij het gooien van zeer zwaar vuurwerk. Ik vreesde dat een explosief dichtbij zou exploderen met lichamelijk letsel tot gevolg, wat gelukkig niet het geval was. Ik overweeg om bij een volgende dienst van Oud en Nieuw mij ziek te melden.'

'Ik ben 9 jaar en vind het erg zielig voor onze poes die de hel tijd onder het bed zit. Ik vind het wel mooi maar vind het knallen niet leuk en ga liever niet naar buiten.

'Ik ben postbezorger en met groot plezier, maar zie elk jaar weer op tegen deze dagen. Ik ben angstig voor vuurwerk en het bezorgt mij enorm veel stress wanneer in mijn wijk onvolwassenen en soms ook volwassenen op een onvolwassen manier met vuurwerk lopen te gooien. Mijns inziens is vuurwerk niet meer van deze tijd. Het is onverantwoord voor het milieu, de volksgezondheid, en voor het dierenleven om ons heen. Wie het boek "het puberende brein" heeft gelezen moet toch begrijpen dat in elk geval mensen onder de achtien jaar te weinig ontwikkeld verantwoordelijkheidsgevoel hebben om met vuurwerk om te gaan. Volgens mij is het tijd voor andere rituelen. De nieuwjaarsduik is een leuk voorbeeld daarvan. Het vuurwerk mag voor mij totaal verdwijnen.'

'In en rondom Noorderplantsoen is het vanaf begin december raak! Harde knallen, beschadiging aan natuur en gewonde en zwaar gewonde dieren als ganzen eenden etc die leven in dit plantsoen. De politie neemt er de tijd niet voor. Ook mijn eigen huisdieren een hond en 2 katten zijn erg angstig. Mijn hond durft nu nauwelijks naar buiten om deze keiharde knallen! Afschaffing vuurwerk is absuluut een must! Georganiseerd vuurwerk vanaf 1 punt in deze stad zou een perfecte oplossing voor velen zijn!'

'Kruitdampen zijn nog tot daar aan toe, weet u wel welke zware metalen er in siervuurwerk zitten, is dit mileutechnisch nog wel te verantwoorden?? Hoeveel weken moet ik mijn auto daarvoor stil zetten??'

'Vuurwerk hoort bij het vieren van oud en nieuw, maar deze loeiharde knallen gaan al dagenlang!!!!!!!!' "Deze melding mag u vermeerderen met teminste 50.'

'Je kunt vuurwerkgebruikers aanspreken en op plichten en rechten wijzen maar ze doen alsof ze stom zijn en gaan gewoon hun gang met het afsteken van vaak gevaarlijk vuurwerk. Ben voorstander van verbieden.'
'Vind dat vuurwerk strenger aangepakt moet worden. Liever verbieden, heb zelf astma en op nieuwjaarsdag veel last van de dampen.'

'Ik vind oud&nieuw al jaren niet meer leuk doordat er met veel te heftige bommen wordt gegooid, zo hard dat mijn ruiten ervan trillen. Als ik met mijn zoontje van 2 en de hond over straat loop wacht de jeugd niet met bommetjes gooien en als ze echt een pestbui hebben dan gooien ze het bommetje het liefst vlak bij de hond. Als je er vervolgens iets van zegt krijg je een grote mond en nog een bommetje naar je toe, schandalig!

Vuurwerk word vroegtijdig verkregen via illigale wegen dus het is hier een week voor en een week na oud&nieuw al een en al stress voor de hond en poes en het uitlaten is een drama. Dan heb ik het nog niet eens over oud&nieuw zelf, ik ga niet meer naar buiten omdat ik gewoon bang ben van die keiharde knallen + daarnaast kan ik de hond niet meer alleen in huis laten want die zit vol stress en de kat zie ik 3 dagen niet meer. Er worden grote vuren gemaakt waar jongeren omheen hangen, drank drinken en dronken ruzie schoppen en vuurwerk naar elkaar gooien maar ook naar voorbijgangers. Ik hoop dat er maatregelen genomen kunnen worden om het feest weer een feest te maken en geen regerechte helperiode!'

'Het is echt niet meer normaal, oudere mensen, gezinnen met kleine kinderen en dieren kunnen niet meer normaal buiten lopen door de enorme knallen. En ze trekken zich niets van je aan als je er wat van zegt (eerder een dreigende taal). De politiek moet nu eindelijk iets gaan doen, b.v op 1 plaats nog afsteken of alles direct VERBIEDEN'.