Bijdrage over het coali­tie­ak­koord

Woordvoering Debat Coalitieakkoord 29-06-2022, ca. 19.00

Dank voorzitter. Ik was me al helemaal aan het voorbereiden op een rustige raad deze woensdag, toen Kirsten de Wrede gisterochtend met het spijtige bericht kwam dat ze corona heeft. Dat is natuurlijk ook een manier om onder dit debat uit te komen. ;) Ik hoop dat ze snel beter is en uit isolatie mag, zodat het nieuwe college volgende week dan eindelijk compleet is.

Het is op zijn minst ironisch dat de eerste Groningse wethouder van de Partij voor de Dieren ooit haar eigen installatie mist door een zoönose, een infectieziekte die is overgesprongen van dier op mens. Als er íets is dat de coronapandemie heeft aangetoond, is het wel de noodzaak om ons op een andere manier tot de dieren, onze medebewoners van deze aarde, te verhouden. De manier waarop dieren momenteel op mondiale schaal worden opgehokt, uitgebuit en afgeslacht, en in het wild worden verdrukt en neergeschoten, hebben ertoe geleid dat de vogelgriep endemisch is geworden en dat we als mensheid al jaren in een ellendige pandemie zitten. Nog los van de desastreuze effecten die de veehouderij en onze omgang met dieren heeft op het klimaat, de waterkwaliteit, de biodiversiteit, en natuurlijk de stikstofneerslag op onze natuur. Het roer moet om.

Iets anders dat de coronacrisis heeft laten zien is het feit dat de markt op veel zaken simpelweg geen antwoord heeft. Hoeveel alles ook aan private partijen is overgelaten tijdens het neoliberalisme, in tijden van crisis blijkt er altijd een grote en sterke overheid nodig die de zaken naar zich toe trekt en ingrijpt in de markt.

Voorzitter, aan crises hebben we helaas geen tekort. En juist daarom zijn deze twee zaken, die betere omgang met dieren en het terugpakken van publieke regie, twee zaken waar dit mooie coalitieakkoord vol mee staat.

Voor ons als Partij voor de Dieren is meebesturen, in een coalitie en college zitten, nooit een doel op zich geweest. Als groene buitenboordmotor lukte het ons in Groningen ook om belangrijke kwesties op de agenda te krijgen en resultaten te boeken, en als een aanjager te functioneren op het gebied van dierenwelzijn en natuur.

Tegelijkertijd bestaan we als partij inmiddels 20 jaar en zijn we al 12 jaar vertegenwoordigd in de Groningse gemeenteraad. Op een gegeven moment kan je dan wel concluderen dat de basis staat als een huis, en wordt het tijd om na te denken over de volgende stap. We hebben inmiddels vier zetels en zijn de vierde partij van Groningen. Veel van die nieuwe kiezers verwachten geen keiharde oppositie, maar samenwerking in een coalitie om te komen tot een diervriendelijker, duurzamer, groener, socialer en inclusiever Groningen. Zelf zagen wij ook in dat als het met deze samenstelling van sociale en groene partijen niet zou lukken om tot een mooi akkoord te komen, het misschien wel nooit zou lukken. Wij waren klaar om die volgende stap te zetten - maar waren de andere partijen ook klaar voor ons?

Dat bleek gelukkig zo te zijn. Het was een intensief proces de afgelopen maanden, waarvan we van tevoren wellicht hadden onderschat hoeveel tijd er in zou gaan zitten, maar het resultaat mag er wezen. Een donkergroen akkoord waarin elk van de vijf partijen belangrijke punten uit hun programma kan terugvinden, ook wij. Natuurlijk zijn er ook zaken die niet zijn gelukt, en daar zal ik ongetwijfeld nog interrupties over krijgen, maar ik wou eerst nog even stilstaan bij een kleine selectie van alle mooie plannen die er in staan.

Ik begin bij, en dat zal u niet verbazen, de dieren in onze gemeente. Ze worden 44 keer genoemd in het akkoord. We erkennen hun intrinsieke waarde en trekken jaarlijks daarom structureel extra geld uit om uitvoering te geven aan de ambities van de Nota Dieren. Ook gaan we van “plaagdierbestrijding” naar diervriendelijke oplossingen voor woonconflicten tussen mens en dier. De jacht op gemeentelijke gronden wordt verder aan banden gelegd, en de vanzelfsprekendheid van sportvisserij in natuurgebieden ook.

Over die natuurgebieden gesproken: die worden ook versterkt en uitgebreid. Jaarlijks wordt er ruim een miljoen extra geïnvesteerd in ecologisch beheer, het herwinnen van groen in de openbare ruimte en het versterken van de biodiversiteit. Aangenamer voor mensen en meer leefgebied voor dieren. Om de natuur robuust te verstevigen kijken we de komende 4 jaar ook nadrukkelijk naar het vergroten van de hoeveelheid natuur in de gemeente. En dat doen we in het GroenPlatform graag samen met de natuur- en milieuorganisaties.

Naast het borgen van de leefgebieden van dieren speelt er natuurlijk een andere belangrijke factor in het bevorderen van dierenwelzijn: ze minder vaak opeten. Met de eerste wethouder voor de eiwittransitie zetten we daar in Groningen belangrijke stappen in.

In de media en op social media werd die portefeuille de afgelopen weken afgedaan als een soort hobbyprojectje, in plaats van als iets dat van wezenlijk belang is. De Universiteit van Oxford toonde in 2018 al aan dat plantaardig eten het meest impactvolle is dat je kan doen voor het klimaat. Plantaardige eiwitten verbruiken minder water, hebben minder grond nodig, en hebben een lagere CO2-uitstoot dan dierlijke eiwitten. De akkerbouw veroorzaakt in tegenstelling tot de intensieve veehouderij geen mestoverschotten, antibioticaresistentie, zoönosen en een stikstofcrisis. We moeten met zijn allen minder vlees, zuivel en eieren eten, en meer groenten, peulvruchten, noten, zaden en fruit. Voor onze eigen toekomstbestendigheid, en voor de dieren.

De gemeente heeft daar met de voedselagenda en het meedoen aan de Nationale Week Zonder Vlees de afgelopen jaren al wat stappen in gezet. Maar die bewustwordingscampagne, om de consumptie te beïnvloeden, kan opgeschaald worden. En daarnaast is er de productiekant om invloed op uit te oefenen. In het NPG en het Akkoord van Groningen wordt werk gemaakt van de eiwittransitie, en worden boeren samen met maatschappelijke partners gestimuleerd om de overstap te maken naar plantaardige eiwitten zoals veldbonen en lupine. Een toekomstbestendige landbouw waarmee agrariërs een eerlijke boterham kunnen verdienen. De gemeente Groningen wil hierin de spin in het web zijn, de katalysator voor verandering.

Voorzitter, er zit nog zoveel moois in het akkoord, zoals de plannen over armoedebestrijding, kansengelijkheid en betaalbare volkshuisvesting die GroenLinks en de PvdA net hebben belicht, maar volgens mij zit ik aardig aan de tijd.

Tot slot dan nog een woord van dank: aan de formateur Mattias Gijsbertsen, de ambtelijke ondersteuning die we tijdens de formatie hebben ontvangen, en de gezellige en constructieve onderhandelingen met GroenLinks, de PvdA, de SP en ChristenUnie. Wij hebben er het volste vertrouwen in dat het vier mooie jaren worden voor wat écht van waarde is.