Schriftelijke vragen: Atelierbeleid in de binnenstad
Indiendatum: 20 sep. 2022
Geacht college,
In Groningen zijn 62 vaste ateliers, die verdeeld zijn over 5 panden in de binnenstad. Dit aantal is een stuk minder dan andere grote steden in Nederland. Deze panden worden beheerd door Lefier en Patrimonium en bieden permanent ruimte aan de huurders van de Huurdersvereniging Kunstenaars (HVK). Alhoewel deze ateliers permanent zijn, staan ze onder druk door een wetswijziging. Uit gesprekken met kunstenaars hebben we verschillende zorgen vernomen over hun toekomst in de binnenstad naar aanleiding van deze wetswijziging. Veel kunstenaars in de stad leven in onzekerheid wat betreft hun werkruimte en een aantal trekt zelfs weg.
Het is bekend dat er een groot tekort aan creatieve plekken in de stad is. Kunstenaars moeten lang op een wachtlijst staan om een permanente werkplek te kunnen krijgen. Daarnaast werken veel kunstenaars op tijdelijke plekken terwijl dat lang niet altijd de voorkeur heeft. We hebben vooraanstaande kunstopleidingen in Groningen, maar nieuwe talenten en net afgestudeerde kunstenaars kunnen nauwelijks een atelier en expositieruimtes vinden. Ruimte voor creativiteit in en buiten de binnenstad is zeer waardevol en die ruimte komt in het geding. Naar aanleiding van deze zorgen hebben we de volgende vragen aan het college:
- Er heerst onduidelijkheid voor de gebruikers en inwoners van de panden die gehuurd worden door de HVK en de zorg dat zij deze panden moeten verlaten. Is het college op de hoogte van de zorgen die de huidige gebruikers van de panden hebben?
- Is de gemeente op de hoogte van de hoeveelheid vaste en flexibele atelierruimte in de gemeente Groningen en de verhouding tussen het aantal ateliers en het aantal (zoekende) kunstenaars in de Gemeente Groningen?
- Heeft het college zicht op hoeveel nieuwe kunstenaars zich ieder jaar vestigen in de gemeente Groningen en hoeveel kunstenaars de gemeente verlaten vanwege ruimtegebrek?
- In 1992 zijn de panden in erfpacht overgedragen aan de woningbouwcorporaties voor een symbolisch bedrag van één gulden. Wanneer de corporaties willen stoppen met deze overeenkomst, heeft de gemeente het eerste recht van terugkoop. Er bestaat een zogenoemde 2-euro-regeling om panden van woningcorporaties terug te kopen. Hoe steekt deze procedure precies in elkaar? En hoe staat het college tegenover terugkopen van kunstateliers in de binnenstad op het moment dat Lefier en Patrimonium deze willen verkopen?
- In welk stadium zijn de gesprekken tussen de woningcorporaties en de gemeente met betrekking tot de bestemming van de ateliers?
- Heeft het college eventuele alternatieven in gedachten als deze kunstenaars hun atelier kwijt raken?
- Is het college bereid het aantal plaatsen waar kunstenaars voor een onbepaalde tijd kunnen werken minstens te behouden en waar mogelijk uit te breiden?
- Vanuit de sector klinkt de roep om een brede denktank om gezamenlijk na te denken over het Groningse atelierbeleid. Hoe staat het college tegenover zo’n denktank?
Hartelijke groet,
Janette Bosma ,Partij voor de Dieren
Sophie Middelhuis , GroenLinks
Rozemarijn Gierkink , Partij van de Arbeid
Indiendatum:
20 sep. 2022
Antwoorddatum: 12 okt. 2022
Er heerst onduidelijkheid voor de gebruikers en inwoners van de panden die gehuurd
worden door de HVK en de zorg dat zij deze panden moeten verlaten. Is het college op
de hoogte van de zorgen die de huidige gebruikers van de panden hebben?
Wij zijn op de hoogte van de zorgen van de Huurdersvereniging Kunstenaars
en de leden die zij vertegenwoordigt. Hierover zijn wij al langere tijd in
gesprek met de betrokken partijen. In deze gesprekken, maar ook in eerdere
schriftelijke communicatie van Lefier en Patrimonium, zijn de volgende
uitgangspunten benadrukt: het huidige aantal ateliers blijft behouden en er
worden geen huurders op straat gezet.
Is de gemeente op de hoogte van de hoeveelheid vaste en flexibele
atelierruimte in de gemeente Groningen en de verhouding tussen het aantal
ateliers en het aantal (zoekende) kunstenaars in de Gemeente Groningen?
We hebben geen exacte gegevens over de hoeveelheid ateliers in onze
gemeente, er is geen centrale organisatie die alle plekken registreert en beheert.
De HvK beheert 62 ateliers, in het Paleis zijn 28 koopateliers en 37
werkplekken in huurateliers gerealiseerd, maar ook zijn er atelierruimtes
ingericht in bijvoorbeeld de Papiermolen en broedplaatsen zoals de Biotoop en
Het Werk. Daarnaast zijn er ook vele particuliere initiatieven die kunstenaars
onderdak bieden.
Een aantal van deze organisaties werkt wel met wachtlijsten, maar deze bieden
geen inzicht in de discipline waarin een kunstenaar of maker actief is. De HvK
heeft momenteel een wachtlijst van ongeveer 100 kunstenaars. Echter, in
hoeverre deze lijst overlapt met wachtlijsten voor andere locaties is
onduidelijk, evenals de vraag hoe en waar de mensen op een wachtlijst in de
tussentijd gehuisvest zijn. In totaal zijn er ongeveer 750 professionele
kunstenaars actief in de gemeente Groningen.
Heeft het college zicht op hoeveel nieuwe kunstenaars zich ieder jaar vestigen
in de gemeente Groningen en hoeveel kunstenaars de gemeente verlaten
vanwege ruimtegebrek?
Wij hebben hier geen zicht op, omdat kunstenaars in onze gemeente niet
centraal geregistreerd staan. Wel weten we dat er ongeveer 250 studenten per
jaar starten met een kunstvakopleiding aan Academie Minerva en dat hier
jaarlijks ongeveer 150 mensen afstuderen. Daarnaast behalen jaarlijks nog eens
ongeveer 45 studenten hun master aan het Frank Mohr Institute. Hoeveel
studenten hiervan zich vervolgens in de gemeente vestigen is niet bekend.
Overigens is ruimtegebrek slechts een van de vele redenen waarom
kunstenaars mogelijk de gemeente Groningen verlaten, naast bijvoorbeeld
andere woonwensen, opleidingstrajecten elders, carrièrekansen in andere
regio’s of redenen van persoonlijke aard.
In 1992 zijn de panden in erfpacht overgedragen aan de
woningbouwcorporaties voor een symbolisch bedrag van één gulden. Wanneer
de corporaties willen stoppen met deze overeenkomst, heeft de gemeente het
eerste recht van terugkoop. Er bestaat een zogenoemde 2-euro-regeling om
panden van woningcorporaties terug te kopen. Hoe steekt deze procedure
precies in elkaar? En hoe staat het college tegenover terugkopen van
kunstateliers in de binnenstad op het moment dat Lefier en Patrimonium deze
willen verkopen?
In de contracten die destijds met de woningcorporaties zijn opgesteld heeft de
gemeente inderdaad een eerste recht van terugkoop bedongen. Dit betekent dat
wanneer de woningcorporaties de panden niet langer in beheer wensen te
houden, de betreffende panden voor een bedrag van één gulden per verkopende
partij aan de gemeente worden aangeboden. Dit bedrag betreft enkel de
overdrachtskosten en niet alle bijkomende kosten die gemoeid gaan met het
beheer en toewijzingsbeleid, onderhoud, afschrijvingskosten en eventuele
toekomstige verduurzamingsmaatregelen.
In welk stadium zijn de gesprekken tussen de woningcorporaties en de
gemeente met betrekking tot de bestemming van de ateliers?
Op dit moment bevinden de gesprekken tussen de woningcorporaties en de
gemeente zich nog in de onderzoekende fase. Dit betekent dat er, samen met de
HvK, gesprekken gevoerd worden om de exploitatie van de vijf panden
inzichtelijk te maken. Op basis hiervan zullen er scenario’s opgesteld worden
om te komen tot een toekomstbestendige aanpak rondom het bestaande
atelierbestand.
Heeft het college eventuele alternatieven in gedachten als deze kunstenaars
hun atelier kwijt raken?
Allereerst benadrukken wij hier nogmaals dat de kunstenaars in de huidige vijf
atelierpanden niet hun atelierruimte kwijtraken. Daarnaast zijn de
woningcorporaties in de huidige constructie verantwoordelijk als verhuurder,
de verantwoordelijkheid voor eventuele alternatieve locaties ligt dan ook in
eerste instantie bij deze partijen.
Is het college bereid het aantal plaatsen waar kunstenaars voor een
onbepaalde tijd kunnen werken minstens te behouden en waar mogelijk uit te
breiden?
Het behoud van het aantal plaatsen waar kunstenaars voor onbepaalde tijd
kunnen werken is een van de uitgangspunten voor de gesprekken met de
betrokken partijen. De mogelijkheid dit aantal ateliers verder uit te breiden zou
een mooie uitkomst zijn van de gevoerde gesprekken, maar heeft op dit
moment niet onze prioriteit.
Vanuit de sector klinkt de roep om een brede denktank om gezamenlijk na te
denken over het Groningse atelierbeleid. Hoe staat het college tegenover zo’n
denktank?
Wij zijn op de hoogte van een denktank op het gebied van atelierbeleid en
beeldend kunstbeleid. Deze kwam ook ter sprake tijdens het symposium van
Kunstpunt over atelierbeleid in Groningen op 15 september jongstleden. Wij
vinden dit een positieve ontwikkeling en de gemeente neemt daarom ambtelijk
deel aan de denktank om samen met de culturele sector te werken aan de
vraagstukken op dit onderwerp.
Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende geïnformeerd te hebben.
Met vriendelijke groet,
burgemeester en wethouders van Groningen,
burgemeester, secretaris,
Koen Schuiling Christien Bronda
Wij staan voor:
Interessant voor jou
Schriftelijke vragen: Wespen
Lees verderSchriftelijke vragen: De aanplant van natuurlijk bos in de gemeente
Lees verder