Woord­voe­ringen commissies, 13-01-2021

Meerjarenprogramma Stadsontwikkeling Verkeer & Vervoer, 20.00 (Door Wesley Pechler)

Ja dank voorzitter. Als ik het lijstje met hoogtepunten van de plannen voor de komende jaren lees word ik toch wel een beetje enthousiast. Veel plannen waar we als Partij voor de Dieren volledig achter kunnen staan: meer en meer doorgaande treinverbindingen, meer ruimte voor de fiets, een vernieuwd hoofdstation, emissievrije stadslogistiek - voorbeelden van de broodnodige duurzame mobiliteit van de toekomst. Het zijn natuurlijk bekende plannen en weinig nieuws onder de zon, maar toch is het goed om er even bij stil te staan. Helaas is het OV momenteel alleen voor essentiële reizen, anders had ik die extra sneltrein naar Leeuwarden ook al bewonderd. Het is niet alleen prettig, maar vooral ook hoog tijd dat het noorden onderling beter bereikbaar wordt met het OV. En als ik zie hoeveel partijen de Lelylijn expliciet hebben opgenomen in hun verkiezingsprogramma, durf ik ook daar weer voorzichtig op te hopen.

Dan concreet over enkele zaken. Voor onze mening over Ring Zuid verwijs ik u naar de afgelopen tachtig woordvoeringen over dat onderwerp. Wat betreft Spoorzone hopen we vooral dat de genoemde opleverdatum van eind 2023 waargemaakt kan worden. De strakke planning die er eerst lag loopt al met een jaar uit, en we hopen dat het daarbij blijft. Het scheelt in ieder geval dat bij een toekomstige buitendienststelling van het hoofdstation de treinen kunnen doorrijden tot Europapark dankzij de nieuwe keervoorziening aldaar, en dat we niet al vanaf Assen met de bus hoeven.

Alhoewel we tevreden zijn met al onze elektrische en waterstofbussen, en ook met de huidige balans tussen Q-Links en wijkbussen, vinden we de genoemde plannen om nog meer bussen uit de wijken en de dorpen te halen zorgwekkend. We snappen dat lijnen dan sneller worden, maar hiermee, en bijvoorbeeld ook met de onophoudelijke digitalisering van onze samenleving, wordt het ouderen steeds moeilijker gemaakt om alle veranderingen nog bij te benen en volwaardig mee te doen aan de samenleving.

Voorzitter, dan de fiets. De genoemde schaalsprong die wordt genoemd voor intensief gebruikte routes is inderdaad nodig. Neem bijvoorbeeld de Korreweg. De beslissing daarover hangt natuurlijk samen met andere projecten, maar we hopen dat hier snel duidelijkheid over komt, want de huidige fietspaden voldoen echt niet meer aan de vraag. Ook de upgrade van de fietsroutes naar Helpman zien we graag tegemoet. Sowieso is het zuiden minder goed bereikbaar op de fiets dan het noorden Stad. Van het centrum naar Corpus of Helpman ontkom je met de Paterswoldseweg en Verlengde Hereweg bijna niet aan een handvol stoplichten, terwijl je van het centrum naar De Hunze of Beijum geen enkel stoplicht tegen hoeft te komen.

Interruptie dhr. Leemhuis, GL: Is het niet zo dat met de zuidelijke ringweg, waar u tegen bent, dat daarmee veel autoverkeer verdwijnt van de Verlengde Hereweg en dat daar dus juist kansen bij liggen om de Verlengde Hereweg geschikter te maken voor de fiets?
Reactie: Ja dank voorzitter, daar kan ik haast Cruyffiaans op antwoorden, elk nadeel hebt z’n voordeel.

Te lezen valt dat het college aan de slag gaat met het opstellen van een “deelmobiliteitsstrategie die bijdraagt naar duurzaam vervoer dat minder ruimte inneemt”. In dat kader wil ik toch nog even terugkomen op de deelscooters. In de apps is te zien dat de beperking van het aantal scooters en parkeerplaatsen inmiddels is ingegaan, en om voor mijn eigen wijk te spreken is er sindsdien amper nog een scooter te vinden in Beijum. Het is zo dat de ritten vooralsnog met name ten koste van de benenwagen en de fiets gingen, maar aangezien in andere steden die ontwikkeling naar scooters in plaats van auto’s pas later op gang kwam, uit mijn fractie nogmaals de zorgen dat we dit proces te vroeg hebben afgekapt.

Als Partij voor de Dieren willen we natuurlijk ook nog even inzoomen op de infrastructuur voor wilde dieren - en ook daar liggen er mooie plannen in het verschiet. De uitvoering van het Kardings Ontzet bijvoorbeeld, dat Kardinge helemaal met het Roegwold verbindt. Daar zullen de reeën blij mee zijn. Ook naar de nieuwe ecologische verbinding bij de Meerweg, voor onder andere vrolijk zwemmende otters, kijken we reikhalzend uit. Laten we er echter wel voor blijven waken om andere waardevolle verbindingen voor dieren op te breken. Ook al verdwijnt zo’n ecologische verbinding tijdelijk - een goede vliegroute voor vleermuizen of een groene bomenstrook voor vogels en insecten is niet direct na herplant hersteld, dat duurt jaren. Vandaar óók tijdens dit MJP Verkeer en Vervoer onze bekende oproep om bestaand groen als niet compensabel te waarderen.

Wat betreft de financiële aandachtspunten zien we veel toekomstmuziek zonder dekking - wat is de denkrichting van het college zelf hierover? Want ons betreft houden we na de Westelijke Ring even op met enorme, ingrijpende bouwprojecten, en komt dat Oosterhamriktracé er eerst dus niet.

Tot slot wil ik weer eens aandacht vragen voor de visuele toegankelijkheid van de stukken - de tekst op de plattegrond met alle plannen is slecht te lezen. Het zou fijn zijn als het contrast met de achtergrond in de toekomst groter is.

Wethouder over denkrichting financiële aandachtspunten: MIRT, provinciale gelden, rijksgelden. Ambities hoog inzetten, dan met een goed verhaal lobbyen voor financiering.
Deelscooters zijn tijdelijk teruggezet naar 300, gaan met de nieuwe vergunning naar 400.

Meerjarenprogramma Stadsontwikkeling Energie, 21.30 (Door Wesley Pechler)

Dank voorzitter. De Partij voor de Dieren vindt de energietransitie altijd een heikel thema. Natuurlijk is het hartstikke noodzakelijk - maar de opvatting die bij sommige mensen, politici, bedrijven en overheden lijkt te heersen, dat we op de huidige voet kunnen doorgaan met produceren en consumeren zolang de energie maar duurzaam wordt opgewekt, dat stuit ons tegen de borst. Naast de energietransitie is de gedragstransitie net zo hard nodig, een systeemverandering van economische naar ecologische groei.

Wat ook nodig is, is een veel grotere focus op low-tech oplossingen, waarvan isolatie een voorbeeld is dat we al vaak hebben genoemd. 2020 was samen met 2016 het warmste jaar ooit gemeten. Eigenlijk moeten we die gedachte omdraaien: waarschijnlijk is het een van de koelste jaren van de komende eeuw. Nu duurde de hittegolf in augustus 13 dagen, over een decennium kunnen we waarschijnlijk hittegolven van een maand of langer verwachten. Huizen bouwen die uit grote blokken beton worden opgetrokken terwijl dit soort massieve bouwmaterialen warmte aan het einde van de dag veel langer vasthouden - moeten we dat wel willen? Dan sorteren we voor op een toekomst vol airco’s die inmiddels niet meer draaien op cfk’s, maar wel op op F-gassen, heftige broeikasgassen. Moeten we in Groningen niet toe naar een manier van bouwen waarbij koeling passief kan gebeuren? Goed geïsoleerde houtbouw, met free cooling of adiabatische luchtkoeling? Dan is er veel minder energie nodig, en hoeven we niet heel Meerstad-Noord vol te gooien met panelen. En dan zou een nieuwe wijk zoals de Suiker ook veel makkelijker energieleverend kunnen zijn, zónder zonnepanelen op maaiveldniveau of élke gevel. Hier ga ik wel redelijk het domein Wonen in, maar dat is ook onvermijdelijk bij een onderwerp als de Warmtetransitie - hoe kijkt het college er tegenaan om hierover afspraken te maken bij nieuwbouwwijken zoals de Suiker en Stadshavens?

Goed, over naar de concrete activiteiten uit het MJP. De betaalbaarheid van duurzame energie blijft voor ons een belangrijk punt. En gelukkig komen voor de Regeling Reductie Energiegebruik Woningen nu ook huurders in aanmerking. Daarover nog wel een vraag. Het is een meerjarenprogramma van 2021 tot 2024, en als een van de belangrijkste activiteiten wordt het indienen van een aanvraag RREW genoemd. Op de website van de Rijksoverheid staat dat het budget van deze regeling eind november al was overvraagd en dat nieuwe aanvragen waarschijnlijk worden afgewezen. Kan het college mij geruststellen dat deze subsidie-aanvraag destijds al de deur uit is gegaan?

De ontzorgingssystematiek voor woningeigenaren, waarbij alles rondom het aardgasvrijmaken uit de handen wordt genomen met garanties op de energieprestaties toe, dat klinkt fantastisch. Dat lijkt me voor veel woningeigenaren die best willen, maar door de bomen echt het bos niet meer zien, de perfecte oplossing. Ook bedrijven worden min of meer aan de hand genomen in het energieneutraal maken van hun bedrijf lees ik - hopelijk wordt er gretig van dat aanbod gebruik gemaakt.

Op het gebied van waterstof zien de plannen er ook mooi uit. Kunnen die waterstoftreinen naar Stadskanaal, als dat allemaal doorgaat, dan ook gevuld worden met Groningse waterstof? We zijn benieuwd naar het warmtetransitieplan, dat biomassa bovenaan staat in de bronnenstrategie stemt ons niet heel hoopvol.

Interruptie dhr. Bosch, S&S: De heer Pechler noemt treinen die op waterstof rijden - maar is het niet zonde met het energieverlies dat daarmee gepaard gaat om treinen op waterstof te laten rijden, kunnen we niet beter elektrificeren?

Reactie: Dank voorzitter, de vier treinen die ik noemde is een aantal dat komt uit een nieuwsbericht van iets van een jaar geleden, waarin stond dat de provincie voornemens was om vier waterstoftreinen aan te kopen voor de nieuwe spoorlijn naar Stadskanaal. Volgens mij staat dat nu op losse schroeven, het is de vraag of dat allemaal doorgaat vanwege de overschrijding van het budget voor Ring Zuid. Maar de vraag of we beter treinen kunnen laten rijden op elektra accu’s of waterstof, dat is een vraagstuk waaruit blijkt dat dit een lekenbestuur is, dat laat ik graag over aan de experts en ons ambtelijk apparaat.

Voorzitter, tot slot nog een vraag over het warmtenet in Wijert. We hebben daar als gemeente een dikke subsidie van 4 miljoen voor gekregen - en dan lezen we dat de aanleg van het warmtenet pas na 2030 van start gaat. Hoe waarschijnlijk acht u het dat we die energieneutraliteit over vijftien jaar daadwerkelijk gaan halen, als we voor de wijken waar we nú geld voor ontvangen pas zover in de toekomst een stip op de horizon kunnen zien? Dankuwel.

Interruptie dhr. Boter, VVD: Ja voorzitter ik heb een vraag of dhr. Pechler of de PvdD het realistisch acht om in 2035 al energieneutraal te zijn?

Reactie: Dank voorzitter, nou vandaar mijn laatste vraag aan de wethouder, want ik vraag me af of het met de huidige plannen wel realistisch is. Maar tegelijkertijd zien we als Partij voor de Dieren wel de noodzaak om al in 2030 te komen tot energieneutraliteit omdat het IPCC al in meerdere rapporten, die steeds urgenter en dramatischer worden, berekent dat we voor die tijd tot een CO2 uitstoot van 0 moeten komen omdat anders de temperatuurstijging van de aarde boven de 2 stijgt, wat als een domino effect meerdere ontwikkelingen in gang zal zetten waardoor de leefbaarheid van de aarde ernstig in het gedrang komt.

Wethouder: Zon op dak bij bedrijven is vorig jaar met 92% gestegen. PvdD suggereert energieleverende wijken, zijn we mee bezig, positive energy districts van making cities. Zeker in wijken zoals de Suikerzijde is de energiebalans een belangrijk issue, of het energieleverend wordt, dat denk ik niet. Bouwbesluit eist BENG. Zonnepanelen op daken en gevels behoort tot opties.

RREW is op tijd ingediend, uitslag horen we in maart.

De Wijert - belangrijk element voor aardgasvrij-ready is isolatie. Zodra isolatie is geregeld zouden ze van het gas af kunnen.

Meerjarenprogramma's Stadsontwikkeling 2021-2024, hst 3 Wonen (raadsvoorstel 9-12-20) en Prestatieafspraken 2021 tussen woningcorporaties, huurdersorganisaties en de gemeente (collegebrief 17-12-2020) (door Bart Hekkema)

Dank voorzitter, eerst een vraag.

De afgelopen tijd werd er nogal wat opgeleverd, maar ook veel middeldure huur. Maar zeg maar gewoon dure huur met uitschieters tot 1200 euro. We lezen over sturing op de woningmarkt maar Is het college ook van plan om meer te gaan sturen op de prijzen? Dit is voor heel veel mensen onbetaalbaar.

En dan het meerjarenprogramma zelf, gelukkig lezen we dat het college eindelijk werk lijkt te maken van natuurinclusief bouwen met de aangekondigde manifestatie. Volgende week bespreken we ons initiatiefvoorstel dat we samen met GroenLinks en D66 hebben ingediend. Natuurinclusief bouwen en wonen moet gemeengoed worden, want ook in de stedelijke omgeving moeten we zorgen voor meer biodiversiteit. Dat vereist niet alleen een groene openbare ruimte maar ook groene bebouwing zelf. Groene gebouwen en wijken dragen bij aan een gezonde omgeving en dat is goed voor dier, mens en milieu.

Voorzitter, in het Financieel Dagblad stond een tijd geleden een mooi artikel van Eva Gaaff, waarin ze pleitte voor het sterker inzetten op woningsplitsing, renovatie en transformatie. Anders nadenken over ruimte en gebruik zou ook in de binnenstad en daarbuiten kunnen zorgen voor kwalitatieve en duurzame woonruimte. Ik heb daarom een concrete vraag aan de wethouder:

Het is misschien een tikkeltje op de zaken vooruit lopen en in zekere zin ook wel triest, maar wat als er straks nog meer kantoor- en winkelruimte leeg komt te staan? Deels ook vanwege het thuiswerken. Zijn er mogelijkheden om door middel van renovatie dergelijke panden tot sociale woonruimte, creatieve broedplaatsen, te verbouwen? We hebben daar natuurlijk al een aantal voorbeelden van gezien en als dit circulair kan en gepaard kan gaan met het gebruik van gerecyclede materialen zou dat duurzaam kunnen bijdragen aan het terugdringen van het woningtekort.

Dankuwel voorzitter.