Begro­tings­com­missies, 06-11-2019

Woordvoering Begrotingscommissie O&W en W&I (Door Wesley Pechler)

Dankuwel voorzitter, en dank ook aan de insprekers. Deze begrotingsbehandeling voelt een beetje wrang. Door ontwikkelingen die grotendeels buiten onze controle zijn, liggen nu een reeks bezuinigingen voor die bepaalde voorzieningen hard raken.

Vorige week hadden we een technische sessie over de ontwikkelingen in het sociaal domein. Daar werd het onmogelijke parket waarin onze gemeente zit, waarin praktisch elke gemeente in Nederland zit, goed verwoord. De decentralisatie en transformatie van het sociaal domein, het organiseren van zorg in de wijken, had als een van de doelen dat de hulpvraag beter zou worden opgehaald. Precies dat is ook gebeurd: de vraag naar Jeugdzorg en WMO is toegenomen, terwijl de vergoedingen vanuit het Rijk na de decentralisatie met meer dan 10% zijn gekort, en de volumestijging onvoldoende wordt gecompenseerd. De aanstaande invoering van de Wvggz is het laatste voorbeeld van een decentralisatie die met onvoldoende compenserende middelen over de schutting wordt gekieperd.

Landelijk heeft de Partij voor de Dieren destijds dan ook tegen deze bezuiningsoperatie die de WMO, Jeugdwet en Participatiewet vormden gestemd. We spreken hier nu echter in de gemeenteraad van Groningen over de ontstane situatie, en zullen er lokaal het beste van moeten maken. In hoofdlijnen zien we het college dat met deze begroting gelukkig ook doen. De lobby richting het Rijk over een eerlijkere verdeling van het geld geniet, zo valt te lezen, een onverminderd sterke inzet. De pijn van de tientallen miljoenen aan bezuinigingen wordt zo eerlijk mogelijk verdeeld, waarbij ook wij zien dat de meest kwetsbare mensen zoveel mogelijk worden ontzien. In het algemeen kunnen we deze begroting dan ook steunen.

Toch zijn er een aantal onderdelen waar in onze ogen de bezuinigingen te hard landen, en zijn er aan de andere kant enkele maatregelen die niet worden genomen, waar onze keuze dan eerder op zou vallen. Omwille van de tijd zal ik me dan ook beperken tot deze uitzonderingen op het totaalbeeld.

Er wordt 120.000 euro bezuinigd op Natuur- en Duurzaamheidseducatie. Het college stelt het voornemen te hebben deze bezuiniging te realiseren zonder al te veel inhoudelijk verlies, maar bij een budgetkorting van 10% zal of de kwantiteit, of de kwaliteit moeten inleveren. De Partij voor de Dieren is van mening dat de klimaatcrisis waarin we leven vraagt om alle hens aan dek, en dat we moeten zorgen voor een optimaal duurzaamheidsbesef bij kinderen en jongeren, om ze over het belang van natuur, biodiversiteit en een stabiel klimaat te leren.

De afgelopen jaren worden steeds meer budgetten ontschot, en worden cultuur en sport steeds vaker ingezet om doelstellingen van het sociaal domein, zoals preventie en cohesie, te behalen. Dit is een goede ontwikkeling: mensen die sporten en van cultuur genieten zullen gemiddeld genomen gelukkiger en gezonder zijn. In de begroting schrijft het college dan ook: “We willen optimale voorwaarden creëren voor sporten en bewegen. Daarvoor zijn goede en voldoende sportaccommodaties nodig en actieve, vitale verenigingen.” Ook staat er dat “de kracht van verenigingen in het zelf-organiserend vermogen ligt”, waardoor het belangrijk is dat ze “organisatorisch en financieel gezond zijn”.

Deze opmerkingen vormen een schril contrast met de bezuiniging van tonnen die hier wordt voorgesteld. De afgelopen dagen hebben we veel ingezonden brieven ontvangen van verenigingen en sportorganisaties die aangeven dat maatregelen zoals het intrekken van de trainingsveldkorting serieuze gevolgen heeft voor de betaalbaarheid voor hun leden.

Interrupties PVV, geparafraseerd: U heeft het erover dat er niet gekort moet worden op klimaatmaatregelen, maar armoedebestrijding is toch ook belangrijker? Wilt u daar dan maar op bezuinigen?

Antwoord, geparafraseerd: Klimaatmaatregelen zouden inderdaad niet bezuinigd op moeten worden, aangezien die gaan over het allesoverstijgende belang van het leefbaar houden van onze aarde. Ik weet dat de PVV niet in klimaatverandering gelooft, maar alle andere fracties hier doen dat wel. En hier wordt een keuze voorgesteld die niet voorligt: in de begroting zien we dat heel veel verschillende zaken tegelijk geld kunnen ontvangen. Wij willen geld voor het klimaat niet weghalen bij armoedebestrijding, maar bijvoorbeeld bij citymarketing.

Als mensen hierdoor moeten besluiten hun lidmaatschap op te zeggen, zijn we toch nog veel verder van huis? Dat er voor toekomstige jaren nog eens 182.000 euro extra bezuinigd moet worden lijkt ons niet realistisch of wenselijk. Ook worden incidentele cultuurbudgetten gekort met twee ton, waarbij het nog onduidelijk is waar het mes zal landen.

De bezuinigingen rondom Jeugd en Jongeren, onder andere op Positief opgroeien en knelpunten bij Jeugdstraatwerk, baart ons ook zorgen. Zal nu op al deze zaken bezuinigen niet hogere kosten veroorzaken in de toekomst?

Wat betreft de programma’s behorende bij de commissie Werk & Inkomen zal ik het woord voeren namens mijn fractiegenoot dhr. van Zoelen. Wij zijn benieuwd hoe de armoedenota ‘Toekomst met Perspectief’ zal worden uitgewerkt het komende jaar. De begroting geeft daar nog weinig uitsluitsel over. We hopen dat er een goede afweging komt welke voorzieningen binnen de kaders kunnen blijven voortbestaan. Wij hopen dat daarin ook verbanden worden gelegd tussen armoede en leefomgevingen waarin relaties tussen mens en dier bestaan. De gemeente weet steeds meer mensen in armoede te bereiken en de druk op voorzieningen neemt daarom toe. Het college stelt als voornemen met organisaties en bedrijven te kijken waar verlichting geboden kan worden. Wij willen graag het college vragen in dat traject ook oog te hebben voor dieren waarvoor minima de kosten niet meer kunnen opbrengen.

Over economie en werkgelegenheid. In het komende jaar hopen we de tarieven voor de logiesbelasting verder uit te werken, waarin we differentiëren op ecologische voetafdruk. We zijn zeer verheugd met de collegebrief van oktober waarin wordt genoemd dat dit een haalbaar voorstel is. Over het toerisme meldt de begroting dat we “meer bezoekers willen die meer geld uitgeven”. De mens als consument, een benadering die weinig gastvrije warmte uitstraalt. Wij willen graag bezoekers die hier een goede tijd beleven en kunnen genieten van onze mooie stad en natuur.

Het grootste accent in het economische programma ligt nog steeds op de hightech sectoren, de kennisstad, internationalisering, enzovoort. Dit zijn veelal zelfredzame sectoren. Ons lijkt het belangrijk om de focus te gaan verschuiven naar het middensegment: ruimte voor lokale ambacht, kansen voor de duurzame maakindustrie, en duurzame kleding. Tot slot voorzitter, willen wij gezien de economische ontwikkelingen ook kritisch kijken naar de basisbaan. Wij vinden het belangrijk dat mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt toekomst geboden wordt, maar de basisbaan is met 700.000 euro voor 50 personen wel een erg duur middel hiervoor. Dankuwel.

Financiën en Veiligheid Begroting 2020 (Door Terence van Zoelen)

Dank voorzitter, en ook insprekers.

Wij vinden het jammer dat delen van het coalitieakkoord zijn opengegooid vanwege tekorten, oplopend tot 40 miljoen euro, voornamelijk veroorzaakt door hoge kosten in de zorg.

Het college heeft gekozen sommige van haar duurzaamheidsambities te moeten temporiseren. Dat houdt in dat ambities over duurzaamheid, klimaatbeleid, energietransitie en het energieneutraal maken van onze woningen in de pas gaan lopen met geld dat vrijkomt uit het recentelijk afgesloten klimaatakkoord. Uitstellen op natuur- en milieudoelen, terwijl we te midden tussen de boerenprotesten zien welke gevolgen het stikstofbeleid teweeg heeft gebracht. Dit vinden we jammer.

Over het algemeen zijn we tevreden met de overige keuzes die zijn gemaakt. Voor 2020 is de begroting sluitend gemaakt en het wordt spannend of we voor de jaren daarna voldoende middelen krijgen voor de ambities die nu nog overeind staan.

We hebben twee opmerkingen over de lokale heffingen. De kostendekkendheid van leges evenementen is verder afgenomen van 19 naar 18%. De keuze om de huur van de drafbaan te verhogen vinden we een goede, maar hier leveren we weer in. Er mag in de begroting beter naar voren komen dat de grotere evenementen die zelf geld verdienen ook de kosten aan de gemeente terugbetalen.

Over toeristenbelasting zullen we voor 2021 nog spreken over differentiatie op basis van ecologische voetafdruk. Dan hebben we nog de hondenbelasting, wij willen dat van deze belasting zolang die nog heven wordt een doelbelasting wordt gemaakt en dat we sturen om broodfok en commerciële fok tegen te gaan. Wij zien dan ook graag een vrijstelling voor opvanghonden en ter dekking een verhoging van de tarieven voor kennels. Kennels die honden ter voorraad houden voor verkoop zouden geen vrijstelling mogen krijgen zoals nu het geval is. Wij zullen dan ook een amendement indienen om deze vrijstelling te schrappen.

Over veiligheid. We hebben dit vaak aan gekaart en het is een zeer goede zaak dat nu het thema dierenmishandeling en huiselijk geweld wordt opgepakt in het reguliere aanbod van trainingen en voorlichtingen van Veilig Thuis.

Bij toezicht en handhaving in de openbare ruimte worden ook agressieve honden vermeld. Dit is een goed thema om op te pakken, maar belangrijk is hier ook betere voorlichting te geven. Achter een agressieve hond schuilt vaak een verward of agressief baasje. Veel mensen weten niet dat ze dergelijke incidenten kunnen melden bij de wijkagent en de wijkagent verwijst in de meeste gevallen door naar de gemeente die agressieve honden beoordeelt. Om betere dossiervorming te krijgen is een betere afstemming noodzakelijk waarbij ook oog is voor de menselijke factor achter deze vorm van overlast. Een hond is van nature niet agressief.

Drugs. Aanpak van drugs en alcohol vinden wij een belangrijke prioriteit. Wat onder de radar blijft zijn de legale drugs, middelen als Oxycodon en Fentanyl, die op recept worden verstrekt. Het NRC meldde 211 doden in Nederland over 2017. Landelijk komt er gelukkig steeds meer aandacht voor het gevaar van deze opiaten, die door de huisarts vaak veel te snel en lichtzinnig worden verstrekt waarbij het monitoren van de verslavingsgevaren veelal achterwege blijft. Het afkicken van een pijnstiller als Oxycodon is een verschrikkelijk proces dat alleen onder een maandenlange begeleiding kan gebeuren. Wij zouden voor monitoring willen pleiten hoe het er in onze gemeente met dit probleem voorstaat. Is deze vorm van legale drugsvertrekking ook een zaak die bij het college onder de aandacht staat?

Brandveiligheid. Wij hebben met onze fractie onlangs een gesprek met de brandweer gehad over stalbranden. Volgens de brandweer bestaat er bij boeren een grote behoefte aan voorlichting over brandpreventie. Nu gebeurt dit bij aanvraag van de vergunning en veelal op last van de verzekeraar. Daarnaast blijft het liggen. De brandweer beschikt over allerlei materiaal om deze voorlichting te kunnen geven, alleen moeten we daar meer bekendheid aan geven en capaciteit voor vrij maken. Volgens de brandweer was de voorlichting over brandveiligheid in studentenhuizen nu goed op orde, in die richting zou capaciteit vrij te maken te zijn om hierover een voorlichtingsproject te starten. Zou de burgemeester bereid zijn een dit in overleg met de brandweer op te starten zodat het voorlichtingsmateriaal niet in de lade blijft liggen?

Woordvoering Begroting – deel Beheer en Verkeer (Door Kirsten de Wrede)

Het college wil meer opbrengsten halen uit evenementen. De Partij voor de Dieren vindt dat prima, wat ons betreft mag dat kostendekkend zijn. Maar we willen niet meer drukte en druk op het Stadspark, zoals we vorige week naar voren hebben gebracht. De verduurzaming van evenementen zou wat ons betreft prioriteit moeten hebben: minder vlees, zuivel en afval. Komt dit nog terug in de actualisatie van het strategische evenementenbeleid in 2019?

De heroverweging van het herplantbeleid wordt niet doorgezet. Daar wordt niet op bezuinigd. Dat vinden wij mooi en positieve zaken mogen ook benoemd worden. Er wordt bespaard op de BORG. Daar kunnen we ons wel in vinden, mits dit betekent dat de ecologie er niet onder lijdt. Graag een reactie van het college. Een aanpak waarin liefdevolle verwaarlozing meer centraal staat, daar hebben wij in schriftelijke vragen al eerder om gevraagd.

De besparingen op Natuur- en Duurzaamheidseducatie vinden wij erg jammer. Collega Pechler is hier vanochtend al op ingegaan.

Voor dierenwelzijn is natuurlijk niets zo belangrijk als een meer plantaardig dieet, iets dat óók essentieel is voor klimaat en biodiversiteit. Er wordt gewerkt aan een initiatiefvoorstel, dus hierover zwijgen we nu maar even.

Die ene pagina in deze begroting van 550 blzz over dierenwelzijn stelt ons wel echt teleur. Het college stelde in haar akkoord onomwonden te streven naar een diervriendelijke gemeente. Het spreekt voor zich dat er dan veel veranderd moet worden, onder andere in de landbouw, waar veel extreme dingen met dieren gebeuren. De term dierextremismen in de begroting stemde ons hoopvol; zou het college echt aandacht hebben voor de uitwassen in de landbouw? Nee, het bleek om de mensen te gaan die tégen het geweld jegens dieren ageren. Vanavond zal collega van Zoelen hier verder over spreken.

De geringe aandacht voor landbouw in deze begroting stelt ons ook teleur. Wij hopen dat dat goed wordt gemaakt door de visie op het landelijk gebied van wethouder Jongman die eraan zit te komen. Misschien komt daarin ook aandacht voor de hoge stikstof uitstoot in Ten Boer ten gevolge van de veehouderijen aldaar.

De ringweg. Het intrillen van de damwanden is drie weken geleden on hold gezet om proeven te doen met droogbemaling bij het Sterrebos. Enerzijds denken wij: altijd goed om onderzoek te doen, anderzijds is het natuurlijk zo dat niet alleen een praktijkdeskundige als Piet Muyzert maar ook onderzoeksbureau Deltares in haar second opinion duidelijk naar voren heeft gebracht dat onderwaterbeton hier de voorkeur heeft in verband met de angst voor het opdrogen van het Sterrebos. Binnenkort hebben we een technische sessie. Is het misschien mogelijk om, dat rapport is vrij lang en complex, vóór die technische sessie een schriftelijke reactie van het college te laten komen ove die kwestie met droogbemaling en onderwaterbeton en een korte samenvatting van het rapport van Deltares?