Woord­voe­ringen raads­com­missies, 21-04-2021

17.00 - 19.00 Huishoudelijke Hulp (Door Wesley Pechler)

Dank voorzitter, en dank ook aan de insprekers en de SP voor hun initiatiefvoorstel. Ik denk dat ik een van de weinige raadsleden ben die dit onderwerp vanuit alle invalshoeken kent. Tot en met begin dit jaar was ik zelf werkzaam als huishoudelijke hulp, iets wat ik sinds 2009 af en aan heb gedaan, in twee gemeenten en bij drie organisaties. En in februari en maart was ik zelf tijdelijk cliënt en kreeg ik een huishoudelijke hulp over de vloer, toen ik aan het herstellen was van een operatie. Zonder die hulp had ik een verwaarloosd huis gehad, dus ik was erg blij met de voorziening.

Het is echt belangrijk om te beseffen dat je als huishoudelijke hulp geen schoonmaker bent. De aanbieders zijn niet voor niets zorgbedrijven, het is echt een zorgfunctie. Puur een huis schoonmaken kan je ook als de bewoners er niet zijn, maar dat is als huishoudelijke hulp niet aan de orde: tijdens het schoonmaken praat je met cliënten over hun week, je hebt een belangrijke sociale functie, en je verlicht de eenzaamheid. Je pakt wat drinken voor ze of maakt eten voor ze klaar, helpt soms met aankleden, of zelfs met het vastzetten van de katheter aan de elektrische rolstoel. Dat zijn niet zaken die bij het werk van een schoonmaker horen - en overigens ook niet zaken die in de functieomschrijving van een huishoudelijk medewerker staan, maar als zorgmedewerker doe je dat voor je cliënt. Mijn fractie is daarom ook erg blij dat in geen van de varianten de optie van een schoonmaak CAO is meegenomen, ook al zou dit een forse besparing opleveren. Nog los van het salaris is het gewoon niet simpelweg schoonmaakwerk, een leefbaar thuis is meer dan dat.

Naast schoonmaken omvat het ook boodschappen doen, naar de apotheek gaan, spullen ophalen bij de Voedselbank, huishoudelijke apparaten repareren, afval gescheiden inleveren en ouderen helpen met hun mobieltje en computer. Natuurlijk zijn er voor sommige van deze zaken voorliggende voorzieningen, maar als de telefoon het niet meer doet zeg je niet “Neem maar contact op met deze instantie, die komen dan vast ergens morgen langs”. En als ze nu zonder eten zitten, hebben ze weinig aan een bezorgdienst. Het is moeilijk en omslachtig om voor alles van aparte voorzieningen gebruik te maken, de drempel is hoog voor ouderen en mindervaliden, die lang niet altijd digitaal vaardig hebben, of inzicht in wat er mogelijk is. Ook de financiën en bereikbaarheid van alternatieven, zoals een repaircafé of bezorgkosten, vormen een barrière. Dus help je daar als huishoudelijke hulp af en toe, als het nodig is, gewoon mee. Maar dat gebeurt steeds vaker onbetaald, omdat de tijd er niet is. Zoals de SP ook schetst in hun initiatiefvoorstel: “Belangrijke onderdelen van de huishoudelijke zorg, zoals het doen van de was, het bereiden van een maaltijd en de signalerende functie, zijn grotendeels onmogelijk geworden.” Dat in de stukken dan ook met droge ogen wordt beweerd dan “in de indicatiestelling rekening wordt gehouden met een kopje koffie” verbaast mij ten zeerste, dit is zeer zeker niet de praktijk.

Daarom is het ook extra zuur dat sinds de HH weer maatwerk is, er bij het merendeel van de cliënten tientallen minuten per week af is gegaan. Herindicaties die, als ik kijk naar mijn eigen voormalige cliënten, inderdaad voor veel stress en onrust hebben gezorgd. En die kwamen nadat, zoals de heer Alderkamp ook al zei, de indicaties in een eerder stadium ook al een half uur waren gekort. Over die herindicatie ook de volgende vraag aan het college: waarom is dit onderzoek niet bij meer cliënten uitgevoerd? Of komt dit nog?

Over de inkoop: net als de Adviesgroep Sociaal Domein Groningen hebben wij de indruk dat kostenbesparing een van de belangrijkste onderdelen is in dit stuk, nadat er eerder al 8 ton op de huishoudelijke hulp is bezuinigd. Of nee, op de kosten is bespaard, dat was de newspeak die toen moest worden gebruikt. Wat is de blik van het college hierop?

Dat open house niet de toekomst heeft lijkt mijn fractie wel duidelijk. Van concurrentie naar samenwerking is een credo dat wij delen. Grip op het aantal aanbieders is momenteel zoek, en wij kunnen ons vinden in het alternatief van de gebiedsgebonden contractering zonder wachtlijsten. Wij kunnen variant 3, met lumpsum bekostiging, in principe dan ook steunen. Wel hebben wij een sterke voorkeur voor het houden van de toegang bij de WIJ en niet bij de aanbieders zelf, vanwege de onafhankelijke rol van de WIJ en hun know-how en integrale blik. En ik heb een vraag van de heer Koks.

Interruptie dhr. Koks, geparafraseerd: Lumpsum bij WMO begrijpen we, maar huishoudelijke hulp gaat 52 weken per jaar door, waarom niet aantal geindiceerde uren x tarief?

Reactie: Nou, volgens mij gaat de WMO ook 52 weken per jaar door, en volgens mij is het geenszins het idee dat het bedrag niet toereikend is voor alle hulpbehoevenden, en wordt het bedrag tussentijds aangepast als de hulpvraag onverwacht toeneemt.

Interruptie dhr. Koks: Maar zal dat niet problemen opleveren met willekeur, dan even een half uurtje minder, of geen vervanging tijdens vakantie?

Reactie: Die willekeur wil mijn fractie juist voorkomen door de toegang bij de WIJ te houden, en door de WIJ ook goed te laten monitoren op de kwaliteit van de zorg in het nieuwe systeem. Daarnaast is het trouwens zo, als ik kijk naar mijn eigen oude cliënten, dat bij een weekje vakantie ook lang niet altijd vervangende hulp gewenst is, omdat ze lang niet altijd zin hebben in weer een nieuw gezicht over de vloer. Dat is natuurlijk anders als je echt meerdere weken weg bent.

Dan over Powerful Ageing: een erg mooi streven. Mensen melden zich echt niet zomaar als hulpbehoevende bij de WIJ, dat is veelal een beslissing die wordt uitgesteld tot het echt zelf niet meer gaat. Als met een fysiotraject deze hulpbehoevendheid een aantal jaar kan worden uitgesteld, zou dat een erg mooi streven zijn. Iedereen wil fit en gezond zijn, en als hier kansen liggen, moeten die geraapt worden. Wel vraag mijn fractie zich af of het verwachte percentage mensen dat hiermee geholpen kan worden klopt.

Los van de inkoop, blijven wij van mening dat de huidige indicaties te krap zijn. Wij denken na over een motie hierover, als andere partijen daarover willen meedenken horen we dat graag.

Daar laat ik het voor nu bij. Dankuwel.

Wethouder: Nota is niet puur alleen uit financieel oogpunt geschreven.

Staat in het protocol: drink ook gewoon koffie. Ik kan er niet in die schoonmaakafwegingen treden van de hulpen. Zou ervoor willen pleiten dat het onderdeel uitmaakt van de urenindicaties die er zijn.

Cliëntervaringsonderzoek, tijdens corona verdiepend onderzoek gedaan. 21 mensen. Diepgaand, energierovend, tijdrovend. Maakt geen deel uit van aankomende kwantitatieve clientervaringsonderzoek.

15.00 Windenergie (Kirsten de Wrede)

Dank voorzitter. Bij windenergie voer ik het woord namens mijn collega dhr. Pechler, die momenteel bij een andere vergadering zit.

Als we de energietransitie willen laten slagen, hebben we windenergie nodig. Ook als er zon op alle daken ligt, ook als we de energievraag nog verder laten dalen dan nu het geval is, en ook als er nog duurzamer wordt gebouwd dan nu. Want als de zon niet schijnt, waait het vaak wel. Als we een betrouwbaar, groen elektriciteitsnet willen hebben, ontkom je dus niet aan windenergie.

Wind op land is natuurlijk niet zonder problemen, maar wind op zee als oplossing voor de energievraag, zoals door veel mensen wordt aangedragen, is ook te gemakkelijk gedacht. Windmolens op zee zijn ontzettend funest voor de natuur. Niet alleen voor de vogels die er tegenaan vliegen, maar ook met name voor het onderwaterleven. In februari werd een groot onderzoek gepubliceerd in Science, waaruit bleek dat geluidshinder een catastrofaal effect heeft op marien leven en de ecosystemen onder water. Het geluid komt niet alleen van sonars en de scheepvaart, maar ook van de trillingen van windmolens en de plaatsing daarvan. Het ontregelt de levenscycli van dieren: hun gedrag, fysieke kenmerken en zelfs overleven worden aangetast door menselijk geluid. Funest voor de mariene biodiversiteit.

We hebben dus wind op land nodig, en als fractie staan wij in principe ook positief tegenover windturbines in onze gemeente. Elk van deze windmolens van 2.2MW staat gelijk aan 11 voetbalvelden aan zonnepanelen, dat is niet niks. Maar bij zo’n gevoelig onderwerp is het van cruciaal belang om de omgeving op de juiste manier te betrekken. Over het proces an sich hebben wij van omwonenden positieve geluiden gehoord, maar in de uitkomst zien zij de toezeggingen en hun zorgen onvoldoende terug. Zo blijkt ook uit de tientallen ingezonden stukken en de vele inspraakreacties van vorige week. Zoals de heer van Heuven toen treffend zei: “Door de burger geen partner te maken in deze ontwikkeling, te negeren na gesprekken die gevoerd zijn, en niet te laten delen in het rendement van deze transitie, roepen kortzichtige politici onoverkomelijke maatschappelijke weerstand op.” Einde citaat. We zijn er nog lang niet, met de energietransitie, dus laten we het beperkte draagvlak dat er is koesteren. We kunnen dan ook aansluiten bij de opmerkingen die door andere fracties zijn gemaakt over het coöperatief betrekken van de inwoners en het laten delen van de inwoners in het rendement.

Voorzitter, dan concreet over het voorstel. We zijn blij dat de locatie Westpoort uit ecologische overwegingen is afgevallen, de enige juiste beslissing. Maar ook bij de locatie Roodehaan zijn er ernstige zorgen geuit door de Werkgroep Ecologie en door het Groninger Landschap, Natuurmonumenten en Landschapsbeheer Groningen, die zich hierbij baseren op een omvangrijk onderzoek van Sovon. Hoe kijkt het college hier tegenaan? Graag een reactie. Gesteld wordt dat onze aangenomen motie “Beter tien vogels in de lucht dan één op de wieken” als afgehandeld wordt beschouwd, maar daarin vroegen wij ook expliciet om het betrekken van de Vogelbescherming. Dat is in de huidige stukken niet terug te vinden. Graag een reactie.

Er wordt in de vervolgfase nog veel omvangrijker ecologisch onderzoek gepland, maar als wij de huidige stand van zaken lezen vragen wij ons af of de uitkomsten daarvan wel een gerede kans geven tot plaatsing. Zelfs bij toepassing van een stilstandvoorziening en een zwarte wiek. Een kanttekening daarbij is natuurlijk wel dat de fossiele industrie een veel groter aantal slachtoffers in het dierenrijk eist, maar toch: zijn er niet betere plekken in onze gemeente denkbaar voor plaatsing, in ecologisch minder waardevol gebied, zeker sinds de herindeling? Graag een reactie.

Dan de terechte kritiek van de omwonenden. Zoals u weet zijn wij zeker voor LHBT+ emancipatie, maar wij denken niet dat regenboog windmolens daar de manier voor zijn. De landschapsvervuiling is al erg genoeg in een neutraal witte kleur. Dat de slagschaduw op 0 wordt gezet, de lichthinder van eventuele obstakelverlichting wordt beperkt, en de opbrengsten voor een groot deel aan de omgeving ten goede komen, lijkt ons niet meer dan vanzelfsprekend. Maar in het kader van de best beschikbare techniek verbazen wij ons over de keuze voor tweedehands molens. Tijdens de beeldvormende sessie werd gesproken over het upgraden van de tweedehands molens, maar voorzitter: een iPhone 8 kan je nog zo upgraden en refurbishen, het blijft een verouderd model. Een tweedehands molen kan toch nooit de best beschikbare en daarmee met name stilste techniek zijn?